Перевод: с латинского на все языки

со всех языков на латинский

to form

  • 1 FORMA (FORM)

    форма; акцидентальная и субстанциальная форма; форма - то, благодаря чему образуется вид вещи. Боэций пишет: «Все вещи... состоят из материи и формы. Или наделены субстанцией, подобной материей в форме... Ибо если бы не было подлежащего тела, которое воспринимает форму, то не могло бы быть вообще ничего... Так, статуя Ахилла создана из меди и из облика самого Ахилла» (Боэций. Комментарий к Порфирию. // Боэций. Утешение философией. С. 94-95). Разделив умозрительное знание на естественное, математическое и теологическое, Боэций определяет естественное знание как неотвлеченное, исследующее формы тел вместе с материей, математическое как неотвлеченное, исследующее формы тел без материи, и теологическое как отвлеченное и отделимое, которая представляет истинную форму, «ту форму, которая есть само бытие и из которой происходит бытие». Чистая форма - это Бог. «Божественная субстанция есть форма без материи и потому она едина и есть то, что она есть» (Боэций. Каким образом Троица есть единый Бог // Боэций. Утешение философией. С. 147-148). Форма - один из трех принципов, помимо материи и лишенности, естественного изменения; она - актуальность, которая детерминирует материю, а материя является ее потенциальностью. Фома выделяет три вида формы: «Поскольку существует форма, являющаяся своим собственным бытием, не получаемая из чего-то предшествующего, как и не связанная с чем-то последующим, то такой формой является Бог. И, следовательно, Он один является абсолютно неопределенным. Существуют и другие формы, которые не принимаются материей, тем не менее они не имеют своего собственного бытия, поскольку в них отсутствует соединение сущности и существования; и следовательно, с одной стороны, они являются конечными, а с другой - бесконечными, поскольку они ограничены в своем существовании свыше, а не снизу и поскольку не принимаются чем-то низшим... Существуют и другие формы, которые являются определенными со всех сторон и имеют бытие, отличное от бытия тварей; однако они принимаются материей, тем не менее между ними существует большое различие, поскольку чем меньше они поглощены материей, тем меньше ограниченны, и, следовательно, человеческий разум является в определенным смысле всем» (Thomas Aquinas. De nat. mat. с. 3). Ср. MATERIA, PRIVATIO.

    Латинский словарь средневековых философских терминов > FORMA (FORM)

  • 2 FORMA SEPARATA (SEPARATED FORM)

    отдельная, обособленная форма; то, что не относится к материи, следовательно, не зависит от нее и не может быть связано с ней, как, например, ангел.

    Латинский словарь средневековых философских терминов > FORMA SEPARATA (SEPARATED FORM)

  • 3 FORMABILIS (APT TO BE FORMED OR FASHIONED, SUBJECT TO FORM, FORMABLE)

    то, что подлежит оформлению, предмет, подлежащий оформлению, оформленный.

    Латинский словарь средневековых философских терминов > FORMABILIS (APT TO BE FORMED OR FASHIONED, SUBJECT TO FORM, FORMABLE)

  • 4 FORMA

    form - форма; с помощью формы каждая вещь составляется в своем виде; форма - это один из трех принципов естественного изменения; материя и отсутсвие являются двумя другими принципами; совместно с материей она создает материальные соединения; это актуальность, которая детерминирует материю, последняя же является ее потенциальностью. Фома выделяет три вида формы (De Nat. Mat. c. 3): "Поскольку существует форма, являющаяся своим собственным бытием, не получаемая из чего-то предшествующего, как и не связанная с чем-то последующим, то такой формой является Бог. И следовательно, Он один является абсолютно неопределенным. Существуют и другие формы, которые не принимаются материей, тем не менее они не имеют своего собственного бытия, поскольку в них отсутствует соединение сущности и существования; и следовательно, с одной стороны, они являются конечными, а с другой стороны - бесконечными, поскольку они ограниченны в своем существовании свыше, а не снизу, поскольку они не принимаются чем-то низшим. Это является доктриной Комментатора в книге "О причинах". Существуют и другие формы, которые являются определенными со всех сторон, и имеют бытие, отличное от бытия тварей; однако, они принимаются материей, тем не менее, между ними существует большое различие, поскольку чем меньше они поглощены материей, тем меньше ограничены, и следовательно, человеческий разум является в определенным смысле всем." Сравн. MATERIA, PRIVATIO.

    Латинские философские термины > FORMA

  • 5 penna

    penna or pinna (old forms, pesna, petna, Fest. p. 205, 209 Müll.), f. [orig. different words, penna for petna; root petor pat-; Sanscr. patāmi, to fly; Gr. petomai, prop. a wing: pinna for pitna; cf. Sanscr. pitu; Gr. pitus, the pine-tree; Lat. pinus; cf.: spiculum, spina;

    prop. a sharp point or end. To a late period an effort was made to distinguish them: nec miretur (puer), cur... fiat a pinno quod est acutum, securis utrimque habens aciem bipennis, ne illorum sequatur errorem, qui, quia a pennis duabus hoc esse nomen existimant, pennas avium dici volunt,

    Quint. 1, 4, 12 Halm:

    pinnum enim antiqui acutum dicebant,

    Isid. Orig. 19, 19, 11 dub. (v. 1. pennus): pinnas murorum, pennas avium dicimus, Flav. Cap. p. 2243 P. This dictum of the old grammar we have to retain, although the distinction is neither etymologically sound nor is it always practically true; cf. bipennis, Bramb. Lat. Orthog. p. 118. In MSS. and edd. the two forms have mostly been used indiscriminately in all meanings except II. D. E. F. infra, in which pinna only is found; cf. esp. Wagn. Orth. Verg. p. 465; Rib. prol. Verg. p. 441 sq.; Corss. Ausspr. 2, p. 270 sq.], a feather on the body of a winged creature (syn. pluma).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form penna:

    sine pennis volare haud facile est: meae alae pennas non habent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 48:

    pennarum tuarum nitor,

    Phaedr. 1, 13, 6:

    maduere graves aspergine pennae,

    Ov. M. 4, 728.—
    (β).
    Form pinna:

    (aves) pullos pinnis fovent,

    Cic. N. D. 2, 52, 129:

    pinnarum caules omnium cavi,

    Plin. 11, 39, 34, § 97; Sen. Ep. 42, 4: ova parire solet genus pinnis condecoratum, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll. (Ann. v. 10 Vahl.):

    conveniebat corvos ex albis album pinnis jactare colorem,

    Lucr. 2, 823 Munro:

    galli salaces, frequentibus pinnis,

    Varr. R. R. 3, 9, 5; Col. 8, 2, 10:

    nam his rebus plumam pinnasque emundant,

    id. ib. 9, 14, 7:

    ut statim per somnum hianti pinna in os inderetur,

    Suet. Claud. 33.—
    II.
    Transf.
    A.
    In plur.: pennae (pinnae), a wing (syn. ala).
    (α).
    Form pennae:

    age tu, sis, sine pennis vola,

    Plaut. As. 1, 1, 80:

    quatere in aëre,

    Ov. M. 4, 676:

    pennis resumptis,

    id. ib. 4, 664:

    vertere,

    to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6): penna, collect. for the wings, Ov. M. 2, 376.—
    (β).
    Form pinnae:

    geminis secat aëra pinnis,

    Cic. Arat. 48 (282):

    pinnas explicare,

    Ov. Am. 2, 6, 55: o Fides alma, apta pinnis, Enn. ap. Cic. Off. 3, 29, 104 (Trag. v. 410 Vahl.): densis ales pinnis obnixa, id. ap. Prob. ad Verg. E. 6, 31 (Ann. v. 148 ib.): (aquila) praepetibus pinnis (B. and K.;

    al. pennis), Cic. poët. Div. 1, 47, 106. —Of bees: pinnis coruscant,

    Verg. G. 4, 73. —Of locusts:

    pinnarum stridor,

    Plin. 11, 29, 35, § 104.—Of gnats:

    pinnae culicis,

    Plin. 11, 2, 1, § 3.—Prov.: pinnas incidere alicui, to clip one's wings, i. e. to deprive one of power or rank, Cic. Att. 4, 2, 5; so, decisis humilis pinnis, with clipped wings, i. e. with disappointed hopes, Hor. Ep. 2, 2, 50; cf. the opp.: extendere pinnas, to spread out one's wings, i. e. to attempt great things, id. ib. 1, 20, 21.—
    b.
    Poet., a flying, flight.
    (α).
    Form penna: felicibus edita pennis, i. e. with a happy omen from the flight of birds, Prop. 3, 10 (4, 9), 11; Sil. 3, 344; Val. Fl. 1, 231.—
    (β).
    Form pinna:

    pinnā veras dare notas,

    Ov. F. 1, 448.—
    B.
    A feather on an arrow ( poet.).
    1.
    Form penna:

    per jugulum pennis tenus acta sagitta est,

    Ov. M. 6, 258.—Hence,
    2.
    Meton., an arrow ( poet.).
    (α).
    Form penna:

    cervos pennā petere,

    Val. Fl. 6, 421.—
    (β).
    Form pinna:

    olor trajectus pinnā,

    Ov. F. 2, 110.—
    C.
    In late Lat., a pen. —Form penna:

    instrumenta scribae, calamus et penna: sed calamus arboris est, penna avis,

    Isid. Orig. 6, 14.—
    D.
    A fin. —Form pinna, Plin. 9, 13, 15, § 42.—
    E.
    A pinnacle. —Form pinna:

    turres contabulantur, pinnae loricaeque ex cratibus attexuntur,

    Caes. B. G. 5, 39; 7, 72: milites Metelli... a pinnis hostis defendebant facillime funditore, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; Verg. A. 7, 159:

    templi,

    Vulg. Luc. 4, 9.—
    F.
    In mechanics.
    1.
    A float or bucket of a water-wheel.—Form pinna, Vitr. 10, 10. —
    2.
    A stop or key of a water-organ.—

    Form pinna,

    Vitr. 10, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > penna

  • 6 pesna

    penna or pinna (old forms, pesna, petna, Fest. p. 205, 209 Müll.), f. [orig. different words, penna for petna; root petor pat-; Sanscr. patāmi, to fly; Gr. petomai, prop. a wing: pinna for pitna; cf. Sanscr. pitu; Gr. pitus, the pine-tree; Lat. pinus; cf.: spiculum, spina;

    prop. a sharp point or end. To a late period an effort was made to distinguish them: nec miretur (puer), cur... fiat a pinno quod est acutum, securis utrimque habens aciem bipennis, ne illorum sequatur errorem, qui, quia a pennis duabus hoc esse nomen existimant, pennas avium dici volunt,

    Quint. 1, 4, 12 Halm:

    pinnum enim antiqui acutum dicebant,

    Isid. Orig. 19, 19, 11 dub. (v. 1. pennus): pinnas murorum, pennas avium dicimus, Flav. Cap. p. 2243 P. This dictum of the old grammar we have to retain, although the distinction is neither etymologically sound nor is it always practically true; cf. bipennis, Bramb. Lat. Orthog. p. 118. In MSS. and edd. the two forms have mostly been used indiscriminately in all meanings except II. D. E. F. infra, in which pinna only is found; cf. esp. Wagn. Orth. Verg. p. 465; Rib. prol. Verg. p. 441 sq.; Corss. Ausspr. 2, p. 270 sq.], a feather on the body of a winged creature (syn. pluma).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form penna:

    sine pennis volare haud facile est: meae alae pennas non habent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 48:

    pennarum tuarum nitor,

    Phaedr. 1, 13, 6:

    maduere graves aspergine pennae,

    Ov. M. 4, 728.—
    (β).
    Form pinna:

    (aves) pullos pinnis fovent,

    Cic. N. D. 2, 52, 129:

    pinnarum caules omnium cavi,

    Plin. 11, 39, 34, § 97; Sen. Ep. 42, 4: ova parire solet genus pinnis condecoratum, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll. (Ann. v. 10 Vahl.):

    conveniebat corvos ex albis album pinnis jactare colorem,

    Lucr. 2, 823 Munro:

    galli salaces, frequentibus pinnis,

    Varr. R. R. 3, 9, 5; Col. 8, 2, 10:

    nam his rebus plumam pinnasque emundant,

    id. ib. 9, 14, 7:

    ut statim per somnum hianti pinna in os inderetur,

    Suet. Claud. 33.—
    II.
    Transf.
    A.
    In plur.: pennae (pinnae), a wing (syn. ala).
    (α).
    Form pennae:

    age tu, sis, sine pennis vola,

    Plaut. As. 1, 1, 80:

    quatere in aëre,

    Ov. M. 4, 676:

    pennis resumptis,

    id. ib. 4, 664:

    vertere,

    to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6): penna, collect. for the wings, Ov. M. 2, 376.—
    (β).
    Form pinnae:

    geminis secat aëra pinnis,

    Cic. Arat. 48 (282):

    pinnas explicare,

    Ov. Am. 2, 6, 55: o Fides alma, apta pinnis, Enn. ap. Cic. Off. 3, 29, 104 (Trag. v. 410 Vahl.): densis ales pinnis obnixa, id. ap. Prob. ad Verg. E. 6, 31 (Ann. v. 148 ib.): (aquila) praepetibus pinnis (B. and K.;

    al. pennis), Cic. poët. Div. 1, 47, 106. —Of bees: pinnis coruscant,

    Verg. G. 4, 73. —Of locusts:

    pinnarum stridor,

    Plin. 11, 29, 35, § 104.—Of gnats:

    pinnae culicis,

    Plin. 11, 2, 1, § 3.—Prov.: pinnas incidere alicui, to clip one's wings, i. e. to deprive one of power or rank, Cic. Att. 4, 2, 5; so, decisis humilis pinnis, with clipped wings, i. e. with disappointed hopes, Hor. Ep. 2, 2, 50; cf. the opp.: extendere pinnas, to spread out one's wings, i. e. to attempt great things, id. ib. 1, 20, 21.—
    b.
    Poet., a flying, flight.
    (α).
    Form penna: felicibus edita pennis, i. e. with a happy omen from the flight of birds, Prop. 3, 10 (4, 9), 11; Sil. 3, 344; Val. Fl. 1, 231.—
    (β).
    Form pinna:

    pinnā veras dare notas,

    Ov. F. 1, 448.—
    B.
    A feather on an arrow ( poet.).
    1.
    Form penna:

    per jugulum pennis tenus acta sagitta est,

    Ov. M. 6, 258.—Hence,
    2.
    Meton., an arrow ( poet.).
    (α).
    Form penna:

    cervos pennā petere,

    Val. Fl. 6, 421.—
    (β).
    Form pinna:

    olor trajectus pinnā,

    Ov. F. 2, 110.—
    C.
    In late Lat., a pen. —Form penna:

    instrumenta scribae, calamus et penna: sed calamus arboris est, penna avis,

    Isid. Orig. 6, 14.—
    D.
    A fin. —Form pinna, Plin. 9, 13, 15, § 42.—
    E.
    A pinnacle. —Form pinna:

    turres contabulantur, pinnae loricaeque ex cratibus attexuntur,

    Caes. B. G. 5, 39; 7, 72: milites Metelli... a pinnis hostis defendebant facillime funditore, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; Verg. A. 7, 159:

    templi,

    Vulg. Luc. 4, 9.—
    F.
    In mechanics.
    1.
    A float or bucket of a water-wheel.—Form pinna, Vitr. 10, 10. —
    2.
    A stop or key of a water-organ.—

    Form pinna,

    Vitr. 10, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > pesna

  • 7 petna

    penna or pinna (old forms, pesna, petna, Fest. p. 205, 209 Müll.), f. [orig. different words, penna for petna; root petor pat-; Sanscr. patāmi, to fly; Gr. petomai, prop. a wing: pinna for pitna; cf. Sanscr. pitu; Gr. pitus, the pine-tree; Lat. pinus; cf.: spiculum, spina;

    prop. a sharp point or end. To a late period an effort was made to distinguish them: nec miretur (puer), cur... fiat a pinno quod est acutum, securis utrimque habens aciem bipennis, ne illorum sequatur errorem, qui, quia a pennis duabus hoc esse nomen existimant, pennas avium dici volunt,

    Quint. 1, 4, 12 Halm:

    pinnum enim antiqui acutum dicebant,

    Isid. Orig. 19, 19, 11 dub. (v. 1. pennus): pinnas murorum, pennas avium dicimus, Flav. Cap. p. 2243 P. This dictum of the old grammar we have to retain, although the distinction is neither etymologically sound nor is it always practically true; cf. bipennis, Bramb. Lat. Orthog. p. 118. In MSS. and edd. the two forms have mostly been used indiscriminately in all meanings except II. D. E. F. infra, in which pinna only is found; cf. esp. Wagn. Orth. Verg. p. 465; Rib. prol. Verg. p. 441 sq.; Corss. Ausspr. 2, p. 270 sq.], a feather on the body of a winged creature (syn. pluma).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form penna:

    sine pennis volare haud facile est: meae alae pennas non habent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 48:

    pennarum tuarum nitor,

    Phaedr. 1, 13, 6:

    maduere graves aspergine pennae,

    Ov. M. 4, 728.—
    (β).
    Form pinna:

    (aves) pullos pinnis fovent,

    Cic. N. D. 2, 52, 129:

    pinnarum caules omnium cavi,

    Plin. 11, 39, 34, § 97; Sen. Ep. 42, 4: ova parire solet genus pinnis condecoratum, Enn. ap. Varr. L. L. 5, § 59 Müll. (Ann. v. 10 Vahl.):

    conveniebat corvos ex albis album pinnis jactare colorem,

    Lucr. 2, 823 Munro:

    galli salaces, frequentibus pinnis,

    Varr. R. R. 3, 9, 5; Col. 8, 2, 10:

    nam his rebus plumam pinnasque emundant,

    id. ib. 9, 14, 7:

    ut statim per somnum hianti pinna in os inderetur,

    Suet. Claud. 33.—
    II.
    Transf.
    A.
    In plur.: pennae (pinnae), a wing (syn. ala).
    (α).
    Form pennae:

    age tu, sis, sine pennis vola,

    Plaut. As. 1, 1, 80:

    quatere in aëre,

    Ov. M. 4, 676:

    pennis resumptis,

    id. ib. 4, 664:

    vertere,

    to fly away, Prop. 2, 24, 22 (3, 19, 6): penna, collect. for the wings, Ov. M. 2, 376.—
    (β).
    Form pinnae:

    geminis secat aëra pinnis,

    Cic. Arat. 48 (282):

    pinnas explicare,

    Ov. Am. 2, 6, 55: o Fides alma, apta pinnis, Enn. ap. Cic. Off. 3, 29, 104 (Trag. v. 410 Vahl.): densis ales pinnis obnixa, id. ap. Prob. ad Verg. E. 6, 31 (Ann. v. 148 ib.): (aquila) praepetibus pinnis (B. and K.;

    al. pennis), Cic. poët. Div. 1, 47, 106. —Of bees: pinnis coruscant,

    Verg. G. 4, 73. —Of locusts:

    pinnarum stridor,

    Plin. 11, 29, 35, § 104.—Of gnats:

    pinnae culicis,

    Plin. 11, 2, 1, § 3.—Prov.: pinnas incidere alicui, to clip one's wings, i. e. to deprive one of power or rank, Cic. Att. 4, 2, 5; so, decisis humilis pinnis, with clipped wings, i. e. with disappointed hopes, Hor. Ep. 2, 2, 50; cf. the opp.: extendere pinnas, to spread out one's wings, i. e. to attempt great things, id. ib. 1, 20, 21.—
    b.
    Poet., a flying, flight.
    (α).
    Form penna: felicibus edita pennis, i. e. with a happy omen from the flight of birds, Prop. 3, 10 (4, 9), 11; Sil. 3, 344; Val. Fl. 1, 231.—
    (β).
    Form pinna:

    pinnā veras dare notas,

    Ov. F. 1, 448.—
    B.
    A feather on an arrow ( poet.).
    1.
    Form penna:

    per jugulum pennis tenus acta sagitta est,

    Ov. M. 6, 258.—Hence,
    2.
    Meton., an arrow ( poet.).
    (α).
    Form penna:

    cervos pennā petere,

    Val. Fl. 6, 421.—
    (β).
    Form pinna:

    olor trajectus pinnā,

    Ov. F. 2, 110.—
    C.
    In late Lat., a pen. —Form penna:

    instrumenta scribae, calamus et penna: sed calamus arboris est, penna avis,

    Isid. Orig. 6, 14.—
    D.
    A fin. —Form pinna, Plin. 9, 13, 15, § 42.—
    E.
    A pinnacle. —Form pinna:

    turres contabulantur, pinnae loricaeque ex cratibus attexuntur,

    Caes. B. G. 5, 39; 7, 72: milites Metelli... a pinnis hostis defendebant facillime funditore, Quadrig. ap. Gell. 9, 1, 1; Verg. A. 7, 159:

    templi,

    Vulg. Luc. 4, 9.—
    F.
    In mechanics.
    1.
    A float or bucket of a water-wheel.—Form pinna, Vitr. 10, 10. —
    2.
    A stop or key of a water-organ.—

    Form pinna,

    Vitr. 10, 13.

    Lewis & Short latin dictionary > petna

  • 8 ab

    ăb, ā, abs, prep. with abl. This IndoEuropean particle (Sanscr. apa or ava, Etr. av, Gr. upo, Goth. af, Old Germ. aba, New Germ. ab, Engl. of, off) has in Latin the following forms: ap, af, ab (av), au-, a, a; aps, abs, as-. The existence of the oldest form, ap, is proved by the oldest and best MSS. analogous to the prep. apud, the Sanscr. api, and Gr. epi, and by the weakened form af, which, by the rule of historical grammar and the nature of the Latin letter f, can be derived only from ap, not from ab. The form af, weakened from ap, also very soon became obsolete. There are but five examples of it in inscriptions, at the end of the sixth and in the course of the seventh century B. C., viz.:

    AF VOBEIS,

    Inscr. Orell. 3114;

    AF MVRO,

    ib. 6601;

    AF CAPVA,

    ib. 3308;

    AF SOLO,

    ib. 589;

    AF LYCO,

    ib. 3036 ( afuolunt =avolant, Paul. ex Fest. p. 26 Mull., is only a conjecture). In the time of Cicero this form was regarded as archaic, and only here and there used in account-books; v. Cic. Or. 47, 158 (where the correct reading is af, not abs or ab), and cf. Ritschl, Monum. Epigr. p. 7 sq.—The second form of this preposition, changed from ap, was ab, which has become the principal form and the one most generally used through all periods—and indeed the only oue used before all vowels and h; here and there also before some consonants, particularly l, n, r, and s; rarely before c, j, d, t; and almost never before the labials p, b, f, v, or before m, such examples as ab Massiliensibus, Caes. B. C. 1, 35, being of the most rare occurrence.—By changing the b of ab through v into u, the form au originated, which was in use only in the two compounds aufero and aufugio for abfero, ab-fugio; aufuisse for afuisse, in Cod. Medic. of Tac. A. 12, 17, is altogether unusual. Finally, by dropping the b of ab, and lengthening the a, ab was changed into a, which form, together with ab, predominated through all periods of the Latin language, and took its place before all consonants in the later years of Cicero, and after him almoet exclusively.—By dropping the b without lengthening the a, ab occurs in the form a- in the two compounds a-bio and a-perio, q. v.—On the other hand, instead of reducing ap to a and a, a strengthened collateral form, aps, was made by adding to ap the letter s (also used in particles, as in ex, mox, vix). From the first, aps was used only before the letters c, q, t, and was very soon changed into abs (as ap into ab):

    abs chorago,

    Plaut. Pers. 1, 3, 79 (159 Ritschl):

    abs quivis,

    Ter. Ad. 2, 3, 1:

    abs terra,

    Cato, R. R. 51;

    and in compounds: aps-cessero,

    Plaut. Trin. 3, 1, 24 (625 R.); id. ib. 3, 2, 84 (710 R): abs-condo, abs-que, abs-tineo, etc. The use of abs was confined almost exclusively to the combination abs te during the whole ante-classic period, and with Cicero till about the year 700 A. U. C. (=B. C. 54). After that time Cicero evidently hesitates between abs te and a te, but during the last five or six years of his life a te became predominant in all his writings, even in his letters; consequently abs te appears but rarely in later authors, as in Liv. 10, 19, 8; 26, 15, 12;

    and who, perhaps, also used abs conscendentibus,

    id. 28, 37, 2; v. Drakenb. ad. h. l. (Weissenb. ab).—Finally abs, in consequence of the following p, lost its b, and became ds- in the three compounds aspello, as-porto, and as-pernor (for asspernor); v. these words.—The late Lat. verb abbrevio may stand for adbrevio, the d of ad being assimilated to the following b.The fundamental signification of ab is departure from some fixed point (opp. to ad. which denotes motion to a point).
    I.
    In space, and,
    II.
    Fig., in time and other relations, in which the idea of departure from some point, as from source and origin, is included; Engl. from, away from, out of; down from; since, after; by, at, in, on, etc.
    I.
    Lit., in space: ab classe ad urbem tendunt, Att. ap. Non. 495, 22 (Trag. Rel. p. 177 Rib.):

    Caesar maturat ab urbe proficisci,

    Caes. B. G. 1, 7:

    fuga ab urbe turpissima,

    Cic. Att. 7, 21:

    ducite ab urbe domum, ducite Daphnim,

    Verg. E. 8, 68. Cicero himself gives the difference between ab and ex thus: si qui mihi praesto fuerit cum armatis hominibus extra meum fundum et me introire prohibuerit, non ex eo, sed ab ( from, away from) eo loco me dejecerit....Unde dejecti Galli? A Capitolio. Unde, qui cum Graccho fucrunt? Ex Capitolio, etc., Cic. Caecin. 30, 87; cf. Diom. p. 408 P., and a similar distinction between ad and in under ad.—Ellipt.: Diogenes Alexandro roganti, ut diceret, si quid opus esset: Nunc quidem paululum, inquit, a sole, a little out of the sun, Cic. Tusc. 5, 32, 92. —Often joined with usque:

    illam (mulierem) usque a mari supero Romam proficisci,

    all the way from, Cic. Clu. 68, 192; v. usque, I.—And with ad, to denote the space passed over: siderum genus ab ortu ad occasum commeant, from... to, Cic. N. D. 2, 19 init.; cf. ab... in:

    venti a laevo latere in dextrum, ut sol, ambiunt,

    Plin. 2, 47, 48, § 128.
    b.
    Sometimes with names of cities and small islands, or with domus (instead of the usual abl.), partie., in militnry and nautieal language, to denote the marching of soldiers, the setting out of a flcet, or the departure of the inhabitants from some place:

    oppidum ab Aenea fugiente a Troja conditum,

    Cic. Verr. 2, 4, 33:

    quemadmodum (Caesar) a Gergovia discederet,

    Caes. B. G. 7, 43 fin.; so id. ib. 7, 80 fin.; Sall. J. 61; 82; 91; Liv. 2, 33, 6 al.; cf.:

    ab Arimino M. Antonium cum cohortibus quinque Arretium mittit,

    Caes. B. C. 1, 11 fin.; and:

    protinus a Corfinio in Siciliam miserat,

    id. ib. 1, 25, 2:

    profecti a domo,

    Liv. 40, 33, 2;

    of setting sail: cum exercitus vestri numquam a Brundisio nisi hieme summa transmiserint,

    Cic. Imp. Pomp. 12, 32; so id. Fam. 15, 3, 2; Caes. B. C. 3, 23; 3, 24 fin.:

    classe qua advecti ab domo fuerant,

    Liv. 8, 22, 6;

    of citizens: interim ab Roma legatos venisse nuntiatum est,

    Liv. 21, 9, 3; cf.:

    legati ab Orico ad M. Valerium praetorem venerunt,

    id. 24, 40, 2.
    c.
    Sometimes with names of persons or with pronouns: pestem abige a me, Enn. ap. Cic. Ac. 2, 28, 89 (Trag. v. 50 Vahl.):

    Quasi ad adulescentem a patre ex Seleucia veniat,

    Plaut. Trin. 3, 3, 41; cf.:

    libertus a Fuflis cum litteris ad Hermippum venit,

    Cic. Fl. 20, 47:

    Nigidium a Domitio Capuam venisse,

    id. Att. 7, 24:

    cum a vobis discessero,

    id. Sen. 22:

    multa merces tibi defluat ab Jove Neptunoque,

    Hor. C. 1, 28, 29 al. So often of a person instead of his house, lodging, etc.: videat forte hic te a patre aliquis exiens, from the father, i. e. from his house, Ter. Heaut. 2, 2, 6:

    so a fratre,

    id. Phorm. 5, 1, 5:

    a Pontio,

    Cic. Att. 5, 3 fin.:

    ab ea,

    Ter. And. 1, 3, 21; and so often: a me, a nobis, a se, etc., from my, our, his house, etc., Plaut. Stich. 5, 1, 7; Ter. Heaut. 3, 2, 50; Cic. Att. 4, 9, 1 al.
    B.
    Transf., without the idea of motion. To designate separation or distance, with the verbs abesse, distare, etc., and with the particles longe, procul, prope, etc.
    1.
    Of separation:

    ego te afuisse tam diu a nobis dolui,

    Cic. Fam. 2, 1, 2:

    abesse a domo paulisper maluit,

    id. Verr. 2, 4, 18, § 39:

    tum Brutus ab Roma aberat,

    Sall. C. 40, 5:

    absint lacerti ab stabulis,

    Verg. G. 4, 14.—
    2.
    Of distance:

    quot milia fundus suus abesset ab urbe,

    Cic. Caecin. 10, 28; cf.:

    nos in castra properabamus, quae aberant bidui,

    id. Att. 5, 16 fin.; and:

    hic locus aequo fere spatio ab castris Ariovisti et Caesaris aberat,

    Caes. B. G. 1, 43, 1:

    terrae ab hujusce terrae, quam nos incolimus, continuatione distantes,

    Cic. N. D. 2, 66, 164:

    non amplius pedum milibus duobus ab castris castra distabant,

    Caes. B. C. 1, 82, 3; cf. id. lb. 1, 3, 103.—With adverbs: annos multos longinque ab domo bellum gerentes, Enn. ap. Non. 402, 3 (Trag. v. 103 Vahl.):

    cum domus patris a foro longe abesset,

    Cic. Cael. 7, 18 fin.; cf.:

    qui fontes a quibusdam praesidiis aberant longius,

    Caes. B. C. 3, 49, 5:

    quae procul erant a conspectu imperii,

    Cic. Agr. 2, 32, 87; cf.:

    procul a castris hostes in collibus constiterunt,

    Caes. B. G. 5, 17, 1; and:

    tu procul a patria Alpinas nives vides,

    Verg. E. 10, 46 (procul often also with simple abl.;

    v. procul): cum esset in Italia bellum tam prope a Sicilia, tamen in Sicilia non fuit,

    Cic. Verr. 2, 5, 2, § 6; cf.:

    tu apud socrum tuam prope a meis aedibus sedebas,

    id. Pis. 11, 26; and:

    tam prope ab domo detineri,

    id. Verr. 2, 2, 3, § 6.—So in Caesar and Livy, with numerals to designate the measure of the distance:

    onerariae naves, quae ex eo loco ab milibus passuum octo vento tenebatur,

    eight miles distant, Caes. B. G. 4, 22, 4; and without mentioning the terminus a quo: ad castra contenderunt, et ab milibus passunm minus duobus castra posuerunt, less than two miles off or distant, id. ib. 2, 7, 3; so id. ib. 2, 5, 32; 6, 7, 3; id. B. C. 1, 65; Liv. 38, 20, 2 (for which:

    duo milia fere et quingentos passus ab hoste posuerunt castra,

    id. 37, 38, 5). —
    3.
    To denote the side or direction from which an object is viewed in its local relations,=a parte, at, on, in: utrum hacin feriam an ab laeva latus? Enn. ap. Plaut. Cist. 3, 10 (Trag. v. 38 Vahl.); cf.:

    picus et cornix ab laeva, corvos, parra ab dextera consuadent,

    Plaut. As. 2, 1, 12: clamore ab ea parte audito. on this side, Caes. B. G. 3, 26, 4: Gallia Celtica attingit ab Sequanis et Helvetiis flumen Rhenum, on the side of the Sequani, i. e. their country, id. ib. 1, 1, 5:

    pleraque Alpium ab Italia sicut breviora ita arrectiora sunt,

    on the Italian side, Liv. 21, 35, 11:

    non eadem diligentia ab decumuna porta castra munita,

    at the main entrance, Caes. B. G. 3, 25 fin.:

    erat a septentrionibus collis,

    on the north, id. ib. 7, 83, 2; so, ab oriente, a meridie, ab occasu; a fronte, a latere, a tergo, etc. (v. these words).
    II.
    Fig.
    A.
    In time.
    1.
    From a [p. 3] point of time, without reference to the period subsequently elapsed. After:

    Exul ab octava Marius bibit,

    Juv. 1,40:

    mulieres jam ab re divin[adot ] adparebunt domi,

    immediately after the sucrifice, Plaut. Poen. 3, 3, 4:

    Caesar ab decimae legionis cohortatione ad dextrum cornu profectus,

    Caes. B. G. 2, 25, 1:

    ab hac contione legati missi sunt,

    immediately after, Liv. 24, 22, 6; cf. id. 28, 33, 1; 40, 47, 8; 40, 49, 1 al.:

    ab eo magistratu,

    after this office, Sall. J. 63, 5:

    a summa spe novissima exspectabat,

    after the greatest hope, Tac. A. 6, 50 fin. —Strengthened by the adverbs primum, confestim, statim, protinus, or the adj. recens, immediately after, soon after:

    ut primum a tuo digressu Romam veni,

    Cic. Att. 1, 5, 4; so Suet. Tib. 68:

    confestim a proelio expugnatis hostium castris,

    Liv. 30, 36, 1:

    statim a funere,

    Suet. Caes. 85;

    and followed by statim: ab itinere statim,

    id. ib. 60:

    protinus ab adoptione,

    Vell. 2, 104, 3:

    Homerus qui recens ab illorum actate fuit,

    soon after their time, Cic. N. D. 3, 5; so Varr. R. R. 2, 8, 2; Verg. A. 6, 450 al. (v. also primum, confestim, etc.).—

    Sometimes with the name of a person or place, instead of an action: ibi mihi tuae litterae binae redditae sunt tertio abs te die,

    i. e. after their departure from you, Cic. Att. 5, 3, 1: in Italiam perventum est quinto mense a Carthagine Nov[adot ], i. e. after leaving (=postquam a Carthagine profecti sunt), Liv. 21, 38, 1:

    secundo Punico (bello) Scipionis classis XL. die a securi navigavit,

    i. e. after its having been built, Plin. 16, 39, 74, § 192. —Hence the poct. expression: ab his, after this (cf. ek toutôn), i. e. after these words, hereupon, Ov. M. 3, 273; 4, 329; 8, 612; 9, 764.
    2.
    With reference to a subsequent period. From, since, after:

    ab hora tertia bibebatur,

    from the third hour, Cic. Phil. 2, 41:

    infinito ex tempore, non ut antea, ab Sulla et Pompeio consulibus,

    since the consulship of, id. Agr. 2, 21, 56:

    vixit ab omni aeternitate,

    from all eternity, id. Div. 1, 51, 115:

    cum quo a condiscipulatu vivebat conjunctissime,

    Nep. Att. 5, 3:

    in Lycia semper a terrae motu XL. dies serenos esse,

    after an earthquake, Plin. 2, 96, 98, § 211 al.:

    centesima lux est haec ab interitu P. Clodii,

    since the death of, Cic. Mil. 35, 98; cf.:

    cujus a morte quintus hic et tricesimus annus est,

    id. Sen. 6, 19; and:

    ab incenso Capitolio illum esse vigesumiun annum,

    since, Sall. C. 47, 2:

    diebus triginta, a qua die materia caesa est,

    Caes. B. C. 1, 36.—Sometimes joined with usque and inde:

    quod augures omnes usque ab Romulo decreverunt,

    since the time of, Cic. Vat. 8, 20:

    jam inde ab infelici pugna ceciderant animi,

    from the very beginning of, Liv. 2, 65 fin. —Hence the adverbial expressions ab initio, a principio, a primo, at, in, or from the beginning, at first; v. initium, principium, primus. Likewise ab integro, anew, afresh; v. integer.—Ab... ad, from (a time)... to:

    ab hora octava ad vesperum secreto collocuti sumus,

    Cic. Att. 7, 8, 4; cf.:

    cum ab hora septima ad vesperum pugnatum sit,

    Caes. B. G. 1, 26, 2; and:

    a quo tempore ad vos consules anni sunt septingenti octoginta unus,

    Vell. 1, 8, 4; and so in Plautus strengthened by usque:

    pugnata pugnast usque a mane ad vesperum,

    from morning to evening, Plaut. Am. 1, 1, 97; id. Most. 3, 1, 3; 3, 2, 80.—Rarely ab... in: Romani ab sole orto in multum diei stetere in acie, from... till late in the day, Liv. 27, 2, 9; so Col. 2, 10, 17; Plin. 2, 31, 31, § 99; 2, 103, 106, § 229; 4, 12, 26, § 89.
    b.
    Particularly with nouns denoting a time of life:

    qui homo cum animo inde ab ineunte aetate depugnat suo,

    from an early age, from early youth, Plaut. Trin. 2, 2, 24; so Cic. Off. 2, 13, 44 al.:

    mihi magna cum co jam inde a pueritia fuit semper famillaritas,

    Ter. Heaut. 1, 2, 9; so,

    a pueritia,

    Cic. Tusc. 2, 11, 27 fin.; id. Fam. 5, 8, 4:

    jam inde ab adulescentia,

    Ter. Ad. 1, 1, 16:

    ab adulescentia,

    Cic. Rep. 2, 1:

    jam a prima adulescentia,

    id. Fam. 1, 9, 23:

    ab ineunte adulescentia,

    id. ib. 13, 21, 1; cf.

    followed by ad: usque ad hanc aetatem ab incunte adulescentia,

    Plaut. Trin. 2, 2, 20:

    a primis temporibus aetatis,

    Cic. Fam. 4, 3, 3:

    a teneris unguiculis,

    from childhood, id. ib. 1, 6, 2:

    usque a toga pura,

    id. Att. 7, 8, 5:

    jam inde ab incunabulis,

    Liv. 4, 36, 5:

    a prima lanugine,

    Suet. Oth. 12:

    viridi ab aevo,

    Ov. Tr. 4, 10, 17 al.;

    rarely of animals: ab infantia,

    Plin. 10, 63, 83, § 182.—Instead of the nom. abstr. very often (like the Greek ek paioôn, etc.) with concrete substantives: a pucro, ab adulescente, a parvis, etc., from childhood, etc.:

    qui olim a puero parvulo mihi paedagogus fuerat,

    Plaut. Merc. 1, 1, 90; so,

    a pausillo puero,

    id. Stich. 1, 3, 21:

    a puero,

    Cic. Ac. 2, 36, 115; id. Fam. 13, 16, 4 (twice) al.:

    a pueris,

    Cic. Tusc. 1, 24, 57; id. de Or. 1, 1, 2 al.:

    ab adulescente,

    id. Quint. 3, 12:

    ab infante,

    Col. 1, 8, 2:

    a parva virgine,

    Cat. 66, 26 al. —Likewise and in the same sense with adject.: a parvo, from a little child, or childhood, Liv. 1, 39, 6 fin.; cf.:

    a parvis,

    Ter. And. 3, 3, 7; Cic. Leg. 2, 4, 9:

    a parvulo,

    Ter. And. 1, 1, 8; id. Ad. 1, 1, 23; cf.:

    ab parvulis,

    Caes. B. G. 6, 21, 3:

    ab tenero,

    Col. 5, 6, 20;

    and rarely of animals: (vacca) a bima aut trima fructum ferre incipit,

    Varr. R. R. 2, 1, 13.
    B.
    In other relations in which the idea of going forth, proceeding, from something is included.
    1.
    In gen. to denote departure, separation, deterring, avoiding, intermitting, etc., or distance, difference, etc., of inanimate or abstract things. From: jus atque aecum se a malis spernit procul, Enn. ap. Non. 399, 10 (Trag. v. 224 Vahl.):

    suspitionem et culpam ut ab se segregent,

    Plaut. Trin. 1, 2, 42:

    qui discessum animi a corpore putent esse mortem,

    Cic. Tusc. 1, 9, 18:

    hic ab artificio suo non recessit,

    id. ib. 1, 10, 20 al.:

    quod si exquiratur usque ab stirpe auctoritas,

    Plaut. Trin. 1, 2, 180:

    condicionem quam ab te peto,

    id. ib. 2, 4, 87; cf.:

    mercedem gloriae flagitas ab iis, quorum, etc.,

    Cic. Tusc. 1, 15, 34:

    si quid ab illo acceperis,

    Plaut. Trin. 2, 2, 90:

    quae (i. e. antiquitas) quo propius aberat ab ortu et divina progenie,

    Cic. Tusc. 1, 12, 26:

    ab defensione desistere,

    Caes. B. C. 2, 12, 4:

    ne quod tempus ab opere intermitteretur,

    id. B. G. 7, 24, 2:

    ut homines adulescentis a dicendi studio deterream,

    Cic. de Or. 1, 25, 117, etc.—Of distance (in order, rank, mind, or feeling):

    qui quartus ab Arcesila fuit,

    the fourth in succession from, Cic. Ac. 1, 12, 46:

    tu nunc eris alter ab illo,

    next after him, Verg. E. 5, 49; cf.:

    Aiax, heros ab Achille secundus,

    next in rank to, Hor. S. 2, 3, 193:

    quid hoc ab illo differt,

    from, Cic. Caecin. 14, 39; cf.:

    hominum vita tantum distat a victu et cultu bestiarum,

    id. Off. 2, 4, 15; and:

    discrepare ab aequitate sapientiam,

    id. Rep. 3, 9 fin. (v. the verbs differo, disto, discrepo, dissideo, dissentio, etc.):

    quae non aliena esse ducerem a dignitate,

    Cic. Fam. 4, 7:

    alieno a te animo fuit,

    id. Deiot. 9, 24 (v. alienus). —So the expression ab re (qs. aside from the matter, profit; cf. the opposite, in rem), contrary to one's profit, to a loss, disadvantageous (so in the affirmative very rare and only ante-class.):

    subdole ab re consulit,

    Plaut. Trin. 2, 1, 12; cf. id. Capt. 2, 2, 88; more frequently and class. (but not with Cicero) in the negative, non, haud, ab re, not without advantage or profit, not useless or unprofitable, adcantageous:

    haut est ab re aucupis,

    Plaut. As. 1, 3, 71:

    non ab re esse Quinctii visum est,

    Liv. 35, 32, 6; so Plin. 27, 8, 35; 31, 3, 26; Suet. Aug. 94; id. Dom. 11; Gell. 18, 14 fin.; App. Dogm. Plat. 3, p. 31, 22 al. (but in Ter. Ad. 5, 3, 44, ab re means with respect to the money matter).
    2.
    In partic.
    a.
    To denote an agent from whom an action proceeds, or by whom a thing is done or takes place. By, and in archaic and solemn style, of. So most frequently with pass. or intrans. verbs with pass. signif., when the active object is or is considered as a living being: Laudari me abs te, a laudato viro, Naev. ap. Cic. Tusc. 4, 31, 67: injuria abs te afficior, Enn. ap. Auct. Her. 2, 24, 38:

    a patre deductus ad Scaevolam,

    Cic. Lael. 1, 1:

    ut tamquam a praesentibus coram haberi sermo videretur,

    id. ib. 1, 3:

    disputata ab eo,

    id. ib. 1, 4 al.:

    illa (i. e. numerorum ac vocum vis) maxime a Graecia vetere celebrata,

    id. de Or. 3, 51, 197:

    ita generati a natura sumus,

    id. Off. 1, 29, 103; cf.:

    pars mundi damnata a rerum natura,

    Plin. 4, 12, 26, § 88:

    niagna adhibita cura est a providentia deorum,

    Cic. N. D. 2, 51 al. —With intrans. verbs:

    quae (i. e. anima) calescit ab eo spiritu,

    is warmed by this breath, Cic. N. D. 2, 55, 138; cf. Ov. M. 1, 417: (mare) qua a sole collucet, Cic. Ac. 2, 105:

    salvebis a meo Cicerone,

    i. e. young Cicero sends his compliments to you, id. Att. 6, 2 fin.:

    a quibus (Atheniensibus) erat profectus,

    i. e. by whose command, Nep. Milt. 2, 3:

    ne vir ab hoste cadat,

    Ov. H. 9, 36 al. —A substantive or adjective often takes the place of the verb (so with de, q. v.):

    levior est plaga ab amico quam a debitore,

    Cic. Fam. 9, 16, 7; cf.:

    a bestiis ictus, morsus, impetus,

    id. Off. 2, 6, 19:

    si calor est a sole,

    id. N. D. 2, 52:

    ex iis a te verbis (for a te scriptis),

    id. Att. 16, 7, 5:

    metu poenae a Romanis,

    Liv. 32, 23, 9:

    bellum ingens a Volscis et Aequis,

    id. 3, 22, 2:

    ad exsolvendam fldem a consule,

    id. 27, 5, 6.—With an adj.:

    lassus ab equo indomito,

    Hor. S. 2, 2, 10:

    Murus ab ingenic notior ille tuo,

    Prop. 5, 1, 126:

    tempus a nostris triste malis,

    time made sad by our misfortunes, Ov. Tr. 4, 3, 36.—Different from per:

    vulgo occidebantur: per quos et a quibus?

    by whom and upon whose orders? Cic. Rosc. Am. 29, 80 (cf. id. ib. 34, 97: cujus consilio occisus sit, invenio; cujus manu sit percussus, non laboro); so,

    ab hoc destitutus per Thrasybulum (i. e. Thrasybulo auctore),

    Nep. Alc. 5, 4.—Ambiguity sometimes arises from the fact that the verb in the pass. would require ab if used in the active:

    si postulatur a populo,

    if the people demand it, Cic. Off. 2, 17, 58, might also mean, if it is required of the people; on the contrary: quod ab eo (Lucullo) laus imperatoria non admodum exspectabatur, not since he did not expect military renown, but since they did not expect military renown from him, Cic. Ac. 2, 1, 2, and so often; cf. Rudd. II. p. 213. (The use of the active dative, or dative of the agent, instead of ab with the pass., is well known, Zumpt, § 419. It is very seldom found in prose writers of the golden age of Roman liter.; with Cic. sometimes joined with the participles auditus, cognitus, constitutus, perspectus, provisus, susceptus; cf. Halm ad Cic. Imp. Pomp. 24, 71, and ad ejusdem, Cat. 1, 7 fin.; but freq. at a later period; e. g. in Pliny, in Books 2-4 of H. N., more than twenty times; and likewise in Tacitus seventeen times. Vid. the passages in Nipperd. ad Tac. A. 2, 49.) Far more unusual is the simple abl. in the designation of persons:

    deseror conjuge,

    Ov. H. 12, 161; so id. ib. 5, 75; id. M. 1, 747; Verg. A. 1, 274; Hor. C. 2, 4, 9; 1, 6, 2;

    and in prose,

    Quint. 3, 4, 2; Sen. Contr. 2, 1; Curt. 6, 7, 8; cf. Rudd. II. p. 212; Zumpt ad Quint. V. p. 122 Spalding.—Hence the adverbial phrase a se=uph heautou, sua sponte, of one's own uccord, spontaneously:

    ipsum a se oritur et sua sponte nascitur,

    Cic. Fin. 2, 24, 78:

    (urna) ab se cantat quoja sit,

    Plaut. Rud. 2, 5, 21 (al. eapse; cf. id. Men. 1, 2, 66); so Col. 11, 1, 5; Liv. 44, 33, 6.
    b.
    With names of towns to denote origin, extraction, instead of gentile adjectives. From, of:

    pastores a Pergamide,

    Varr. R. R. 2, 2, 1:

    Turnus ab Aricia,

    Liv. 1, 50, 3 (for which Aricinus, id. 1, 51, 1):

    obsides dant trecentos principum a Cora atque Pometia liberos,

    Liv. 2, 22, 2; and poet.: O longa mundi servator ab Alba, Auguste, thou who art descended from the old Alban race of kings (=oriundus, or ortus regibus Albanis), Prop. 5, 6, 37.
    c.
    In giving the etymology of a name: eam rem (sc. legem, Gr. nomon) illi Graeco putant nomine a suum cuique tribuendo appellatam, ego nostro a legendo, Cic. Leg. 1, 6, 19: annum intervallum regni fuit: id ab re... interregnum appellatum, Liv. 1, 17, 6:

    (sinus maris) ab nomine propinquae urbis Ambracius appellatus,

    id. 38, 4, 3; and so Varro in his Ling. Lat., and Pliny, in Books 1-5 of H. N., on almost every page. (Cf. also the arts. ex and de.)
    d.
    With verbs of beginning and repeating: a summo bibere, in Plaut. to drink in succession from the one at the head of the table:

    da, puere, ab summo,

    Plaut. As. 5, 2, 41; so,

    da ab Delphio cantharum circum, id Most. 1, 4, 33: ab eo nobis causa ordienda est potissimum,

    Cic. Leg. 1, 7, 21:

    coepere a fame mala,

    Liv. 4, 12, 7:

    cornicem a cauda de ovo exire,

    tail-foremost, Plin. 10, 16, 18:

    a capite repetis, quod quaerimus,

    Cic. Leg. 1, 6, 18 al.
    e.
    With verbs of freeing from, defending, or protecting against any thing:

    a foliis et stercore purgato,

    Cato, R. R. 65 (66), 1:

    tantumne ab re tuast oti tibi?

    Ter. Heaut. 1, [p. 4] 1, 23; cf.:

    Saguntini ut a proeliis quietem habuerant,

    Liv. 21, 11, 5:

    expiandum forum ab illis nefarii sceleris vestigiis,

    Cic. Rab. Perd. 4, 11:

    haec provincia non modo a calamitate, sed etiam a metu calamitatis est defendenda,

    id. Imp. Pomp. 6, 14 (v. defendo):

    ab incendio urbem vigiliis munitam intellegebat,

    Sall. C. 32:

    ut neque sustinere se a lapsu possent,

    Liv. 21, 35, 12:

    ut meam domum metueret atque a me ipso caveret,

    Cic. Sest. 64, 133.
    f.
    With verbs of expecting, fearing, hoping, and the like, ab =a parte, as, Cic. Att. 9, 7, 4: cum eadem metuam ab hac parte, since I fear the same from this side; hence, timere, metuere ab aliquo, not, to be afraid of any one, but, to fear something (proceeding from) from him:

    el metul a Chryside,

    Ter. And. 1, 1, 79; cf.:

    ab Hannibale metuens,

    Liv. 23, 36; and:

    metus a praetore,

    id. 23, 15, 7;

    v. Weissenb. ad h. l.: a quo quidem genere, judices, ego numquam timui,

    Cic. Sull. 20, 59:

    postquam nec ab Romanis robis ulla est spes,

    you can expect nothing from the Romans, Liv. 21, 13, 4.
    g.
    With verbs of fastening and holding:

    funiculus a puppi religatus,

    Cic. Inv. 2, 51, 154:

    cum sinistra capillum ejus a vertice teneret,

    Q. Cic. Pet. Cons. 3.
    h.
    Ulcisci se ab aliquo, to take vengeance on one:

    a ferro sanguis humanus se ulciscitur,

    Plin. 34, 14, 41 fin.
    i.
    Cognoscere ab aliqua re to knoio or learn by means of something (different from ab aliquo, to learn from some one):

    id se a Gallicis armis atque insignibus cognovisse,

    Caes. B. G. 1, 22.
    j.
    Dolere, laborare, valere ab, instead of the simple abl.:

    doleo ab animo, doleo ab oculis, doleo ab aegritudine,

    Plaut. Cist. 1, 1, 62:

    a morbo valui, ab animo aeger fui,

    id. Ep. 1, 2, 26; cf. id. Aul. 2, 2, 9:

    a frigore et aestu ne quid laborent,

    Varr. R. R. 2, 2, 17; so,

    a frigore laborantibus,

    Plin. 32, 10, 46, § 133; cf.:

    laborare ab re frumentaria,

    Caes. B. G. 7, 10, 1; id. B. C. 3, 9; v. laboro.
    k.
    Where verbs and adjectives are joined with ab, instead of the simple abl., ab defines more exactly the respect in which that which is expressed by the verb or adj. is to be understood, in relation to, with regard to, in respect to, on the part of:

    ab ingenio improbus,

    Plaut. Truc. 4, 3, 59:

    a me pudica'st,

    id. Curc. 1, 1, 51:

    orba ab optimatibus contio,

    Cic. Fl. 23, 54; ro Ov. H. 6,156: securos vos ab hac parte reddemus, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24 fin. (v. securus):

    locus copiosus a frumento,

    Cic. Att. 5, 18, 2; cf.:

    sumus imparati cum a militibas tum a pecunia,

    id. ib. 7, 15 fin.:

    ille Graecus ab omni laude felicior,

    id. Brut. 16, 63:

    ab una parte haud satis prosperuin,

    Liv. 1, 32, 2 al.;

    so often in poets ab arte=arte,

    artfully, Tib. 1, 5, 4; 1, 9, 66; Ov. Am. 2, 4, 30.
    l.
    In the statement of the motive instead of ex, propter, or the simple abl. causae, from, out of, on account of, in consequence of: ab singulari amore scribo, Balb. ap. Cic. Att. 9, 7, B fin.:

    linguam ab irrisu exserentem,

    thrusting out the tongue in derision, Liv. 7, 10, 5:

    ab honore,

    id. 1, 8; so, ab ira, a spe, ab odio, v. Drak. ad Liv. 24, 30, 1: 26, 1, 3; cf. also Kritz and Fabri ad Sall. J. 31, 3, and Fabri ad Liv. 21, 36, 7.
    m.
    Especially in the poets instead of the gen.:

    ab illo injuria,

    Ter. And. 1, 1, 129:

    fulgor ab auro,

    Lucr. 2, 5:

    dulces a fontibus undae,

    Verg. G. 2, 243.
    n.
    In indicating a part of the whole, for the more usual ex, of, out of:

    scuto ab novissimis uni militi detracto,

    Caes. B. G. 2, 25, 1:

    nonnuill ab novissimis,

    id. ib.; Cic. Sest. 65, 137; cf. id. ib. 59 fin.: a quibus (captivis) ad Senatum missus (Regulus).
    o.
    In marking that from which any thing proceeds, and to which it belongs:

    qui sunt ab ea disciplina,

    Cic. Tusc. 2, 3, 7:

    ab eo qui sunt,

    id. Fin. 4, 3, 7:

    nostri illi a Platone et Aristotele aiunt,

    id. Mur. 30, 63 (in imitation of oi upo tinos).
    p.
    To designate an office or dignity (with or without servus; so not freq. till after the Aug. period;

    in Cic. only once): Pollex, servus a pedibus meus,

    one of my couriers, Cic. Att. 8, 5, 1; so,

    a manu servus,

    a secretary, Suet. Caes. 74: Narcissum ab eplstulis ( secretary) et Pallantem a rationibus ( accountant), id. Claud. 28; and so, ab actis, ab admissione, ab aegris, ab apotheca, ab argento, a balneis, a bibliotheca, a codicillis, a jumentis, a potione, etc. (v. these words and Inscr. Orell. vol. 3, Ind. xi. p. 181 sq.).
    q.
    The use of ab before adverbs is for the most part peculiar to later Latinity:

    a peregre,

    Vitr. 5, 7 (6), 8:

    a foris,

    Plin. 17, 24, 37; Vulg. Gen, 7, 16; ib. Matt. 23, 27:

    ab intus,

    ib. ib. 7, 15:

    ab invicem,

    App. Herb. 112; Vulg. Matt. 25, 32; Cypr. Ep. 63, 9: Hier. Ep. 18:

    a longe,

    Hyg. Fab. 257; Vulg. Gen. 22, 4; ib. Matt. 26, 58:

    a modo,

    ib. ib. 23, 39;

    Hier. Vit. Hilar.: a nune,

    Vulg. Luc. 1, 48:

    a sursum,

    ib. Marc. 15, 38.
    a.
    Ab is not repeated like most other prepositions (v. ad, ex, in, etc.) with pron. interrog. or relat. after subst. and pron. demonstr. with ab:

    Arsinoen, Stratum, Naupactum...fateris ab hostibus esse captas. Quibus autem hostibus? Nempe iis, quos, etc.,

    Cic. Pis. 37, 91:

    a rebus gerendis senectus abstrahit. Quibus? An iis, quae in juventute geruntur et viribus?

    id. Sen. 6:

    a Jove incipiendum putat. Quo Jove?

    id. Rep. 1, 36, 56:

    res publica, quascumque vires habebit, ab iis ipsis, quibus tenetur, de te propediem impetrabit,

    id. Fam. 4, 13, 5.—
    b.
    Ab in Plantus is once put after the word which it governs: quo ab, As. 1, 1, 106.—
    c.
    It is in various ways separated from the word which it governs:

    a vitae periculo,

    Cic. Brut. 91, 313:

    a nullius umquam me tempore aut commodo,

    id. Arch. 6, 12:

    a minus bono,

    Sall. C. 2, 6:

    a satis miti principio,

    Liv. 1, 6, 4:

    damnis dives ab ipsa suis,

    Ov. H. 9, 96; so id. ib. 12, 18; 13, 116.—
    d.
    The poets join a and que, making aque; but in good prose que is annexed to the following abl. (a meque, abs teque, etc.):

    aque Chao,

    Verg. G. 4, 347:

    aque mero,

    Ov. M. 3, 631:

    aque viro,

    id. H. 6, 156:

    aque suis,

    id. Tr. 5, 2, 74 al. But:

    a meque,

    Cic. Fam. 2, 16, 1:

    abs teque,

    id. Att. 3, 15, 4:

    a teque,

    id. ib. 8, 11, §

    7: a primaque adulescentia,

    id. Brut. 91, 315 al. —
    e.
    A Greek noun joined with ab stands in the dat.: a parte negotiati, hoc est pragmatikê, removisse, Quint. 3, 7, 1.
    III.
    In composition ab,
    1.
    Retains its original signif.: abducere, to take or carry away from some place: abstrahere, to draw auay; also, downward: abicere, to throw down; and denoting a departure from the idea of the simple word, it has an effect apparently privative: absimilis, departing from the similar, unlike: abnormis, departing from the rule, unusual (different from dissimilis, enormis); and so also in amens=a mente remotus, alienus ( out of one's senses, without self-control, insane): absurdus, missounding, then incongruous, irrational: abutor (in one of its senses), to misuse: aborior, abortus, to miscarry: abludo; for the privative force the Latin regularly employs in-, v. 2. in.—
    2.
    It more rarely designates completeness, as in absorbere, abutor ( to use up). (The designation of the fourth generation in the ascending or descending line by ab belongs here only in appearance; as abavus for quartus pater, great-great-grandfather, although the Greeks introduced upopappos; for the immutability of the syllable ab in abpatrnus and abmatertera, as well as the signif. Of the word abavus, grandfather's grandfather, imitated in abnepos, grandchild's grandchild, seems to point to a derivation from avi avus, as Festus, p. 13 Mull., explains atavus, by atta avi, or, rather, attae avus.)

    Lewis & Short latin dictionary > ab

  • 9 partio [2]

    2. partio, īvī u. iī, ītum, īre, u. partior, ītus sum, īrī (pars), teilen, I) im allg., teilen = ein Ganzes in zwei od. mehrere Teile zerlegen, trennen (Ggstz. iungere), α) aktive Form: sol imparibus currens anfractibus aetheris oras partit et in partes non aequas dividit orbem, Lucr. – acies facilis partienti, cum opus esset, facilis iungenti, Liv. – β) depon. Form: ne signare quidem aut partiri limite campum fas erat, Verg.: illum acies curvae secat undique falcis partiturque rotis, Val. Flacc. – γ) passive Form: carcere partitos circus habebit equos, Ov.: partito exercitu, Caes.u. Liv.: partitā, classe, Liv.: legatos partitis praefecit provinciis, Vell. 2, 113, 3: partiendum sibi ac latius distribuendum exercitum putavit, Caes.

    II) insbes.: A) behufs der Ab- u. Einteilung in Teile (Unterabteilungen) zerlegen, teilen, abteilen, einteilen, α) aktive Form: nihil de dividendo et partiendo docet, Cic. – β) depon. Form: genus universum in species certas partietur ac dividet, Cic.: id ipsum in ea quae decuit membra partitus est, Cic.: si diceretur centum quinquaginta sex, in vigenos quinos partiri debuimus (mußten wir mit 25 dividieren), ut fierent eorum sex partes, Augustin. serm. 252, 8. – γ) passive Form: pes, qui adhibetur ad numeros, partitur in tria, Cic. or. 188; quae (divisio) in sex partita (est), Varro: eadem sunt membra in utriusque disputatione, sed paulo secus a me atque ab illo partita ac distributa, Cic.

    B) behufs der Mitteilung oder Zuteilung oder Verteilung teilen, 1) gebend: a) = mitteilen, zuteilen, erteilen, α) aktive Form: aeternabilem divitiam partissent, Acc. fr.: tu partem laudis caperes, tu gaudia mecum partisses, Lucil. fr.: hanc quidem nanctus praedam pariter cum illis partiam, Plaut.: consules designati provincias (Amtsgeschäfte) inter se partiverant, Sall.: mea bona inter eos (cognatos) partiam, Plaut.: regnum inter se partivere, Tac. – pensa inter virgines partiens, Iustin.: dulcem in ambos caritatem (Liebkosungen) partiens, Phaedr. – exercitus se pro necessitudine partiturum cum Scipione, Caes. – β) depon. Form: quod tum redactum esset aequaliter omnes (verst. inter se) partirentur, Cic.: pupillis bona erepta cum eo partitus est, Cic.: nonne... aerarium cum eo partitus es? Cic.: suum honorem cum Scipione partitur, Caes.: curam dilectus in consules partitur, Tac.: ipsi provincias (Geschäfte) inter se partiuntur, Hirt. b. G.: u. so consules partiti inter se od. bl. partiti (sunt) provincias, Liv.: officia inter se partiuntur, Caes.: inter se partitis copias, nachdem sie die Tr. unter sich verteilt hatten, Liv.: id opus inter se partiuntur, Caes.: cum partirentur inter se (die Rollen unter sich verteilten), qui Capitolium, qui rostra, qui urbis portas occuparent, Cic. – γ) passive Form: quae (animi natura) periit partita per artus, Lucr.: regionibus partitum (est) imperium, Liv.: rivalem partitaque foedera lecti sentiat, mit einem Zweiten geteilten, Ov.: plures partitis temporibus erant in opere, in verteilten Stunden, d.i. abwechselnd, Caes.: partita ducibus multitudinis ministeria esse, die Rollen seien zugeteilt den usw., Liv. – b) jmd. an etw. teilnehmen lassen, eandem me in suspicionem sceleris partivit pater, Enn. fr. scen. 327. – 2) empfangend, leidend etw. teilen = seinen Teil von etw. sich zueignen od. bekommen, te portitorem ad partiendas merces missum putares, Cic.: neque ego hoc partiendae invidiae, sed communicandae laudis causā loquor, Cic.

    C) behufs der Ausgleichung schlichten, ausmachen, vos (ista) inter vos partite, Plaut. Amph. 1035. – / Parag. Infin. partirier, Auson. epigr. 139, 8. – Vulg. Fut. partibor, Vulg. psalm. 59, 8.

    lateinisch-deutsches > partio [2]

  • 10 partio

    1. partio, ōnis, f. (pario, ere), das Gebären, Plaut. u. Gell.: dolores partionis, Afran. fr.: m. subj. Genet., mulieris, Gell. – v. Hühnern, das Legen, Varro r. r. 3, 9, 4.
    ————————
    2. partio, īvī u. iī, ītum, īre, u. partior, ītus sum, īrī (pars), teilen, I) im allg., teilen = ein Ganzes in zwei od. mehrere Teile zerlegen, trennen (Ggstz. iungere), α) aktive Form: sol imparibus currens anfractibus aetheris oras partit et in partes non aequas dividit orbem, Lucr. – acies facilis partienti, cum opus esset, facilis iungenti, Liv. – β) depon. Form: ne signare quidem aut partiri limite campum fas erat, Verg.: illum acies curvae secat undique falcis partiturque rotis, Val. Flacc. – γ) passive Form: carcere partitos circus habebit equos, Ov.: partito exercitu, Caes.u. Liv.: partitā, classe, Liv.: legatos partitis praefecit provinciis, Vell. 2, 113, 3: partiendum sibi ac latius distribuendum exercitum putavit, Caes.
    II) insbes.: A) behufs der Ab- u. Einteilung in Teile (Unterabteilungen) zerlegen, teilen, abteilen, einteilen, α) aktive Form: nihil de dividendo et partiendo docet, Cic. – β) depon. Form: genus universum in species certas partietur ac dividet, Cic.: id ipsum in ea quae decuit membra partitus est, Cic.: si diceretur centum quinquaginta sex, in vigenos quinos partiri debuimus (mußten wir mit 25 dividieren), ut fierent eorum sex partes, Augustin. serm. 252, 8. – γ) passive Form: pes, qui adhibetur ad numeros, partitur in tria, Cic. or. 188; quae (divisio) in sex partita (est), Varro: eadem sunt membra in utriusque disputatione,
    ————
    sed paulo secus a me atque ab illo partita ac distributa, Cic.
    B) behufs der Mitteilung oder Zuteilung oder Verteilung teilen, 1) gebend: a) = mitteilen, zuteilen, erteilen, α) aktive Form: aeternabilem divitiam partissent, Acc. fr.: tu partem laudis caperes, tu gaudia mecum partisses, Lucil. fr.: hanc quidem nanctus praedam pariter cum illis partiam, Plaut.: consules designati provincias (Amtsgeschäfte) inter se partiverant, Sall.: mea bona inter eos (cognatos) partiam, Plaut.: regnum inter se partivere, Tac. – pensa inter virgines partiens, Iustin.: dulcem in ambos caritatem (Liebkosungen) partiens, Phaedr. – exercitus se pro necessitudine partiturum cum Scipione, Caes. – β) depon. Form: quod tum redactum esset aequaliter omnes (verst. inter se) partirentur, Cic.: pupillis bona erepta cum eo partitus est, Cic.: nonne... aerarium cum eo partitus es? Cic.: suum honorem cum Scipione partitur, Caes.: curam dilectus in consules partitur, Tac.: ipsi provincias (Geschäfte) inter se partiuntur, Hirt. b. G.: u. so consules partiti inter se od. bl. partiti (sunt) provincias, Liv.: officia inter se partiuntur, Caes.: inter se partitis copias, nachdem sie die Tr. unter sich verteilt hatten, Liv.: id opus inter se partiuntur, Caes.: cum partirentur inter se (die Rollen unter sich verteilten), qui Capitolium, qui rostra, qui urbis portas occuparent, Cic. – γ) passive Form: quae
    ————
    (animi natura) periit partita per artus, Lucr.: regionibus partitum (est) imperium, Liv.: rivalem partitaque foedera lecti sentiat, mit einem Zweiten geteilten, Ov.: plures partitis temporibus erant in opere, in verteilten Stunden, d.i. abwechselnd, Caes.: partita ducibus multitudinis ministeria esse, die Rollen seien zugeteilt den usw., Liv. – b) jmd. an etw. teilnehmen lassen, eandem me in suspicionem sceleris partivit pater, Enn. fr. scen. 327. – 2) empfangend, leidend etw. teilen = seinen Teil von etw. sich zueignen od. bekommen, te portitorem ad partiendas merces missum putares, Cic.: neque ego hoc partiendae invidiae, sed communicandae laudis causā loquor, Cic.
    C) behufs der Ausgleichung schlichten, ausmachen, vos (ista) inter vos partite, Plaut. Amph. 1035. – Parag. Infin. partirier, Auson. epigr. 139, 8. – Vulg. Fut. partibor, Vulg. psalm. 59, 8.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > partio

  • 11 amplissime

    amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).
    I.
    Lit.:

    amplus et spectu protervo ferox,

    Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:

    qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,

    Hor. C. 2, 14, 7:

    ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,

    Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:

    admodum amplum et excelsum signum,

    Cic. Verr. 4, 74:

    collis castris parum amplus,

    Sall. J. 98, 3:

    porticibus in amplis,

    Verg. A. 3, 353:

    per amplum mittimur Elysium,

    id. ib. 6, 743:

    vocemque per ampla volutant Atria,

    id. ib. 1, 725:

    nil vulva pulchrius ampla,

    Hor. Ep. 1, 15, 41:

    amplae aures,

    Plin. 11, 52, 114, § 274:

    milium amplum grano,

    id. 18, 7, 10, § 55:

    cubiculum amplum,

    Plin. Ep. 2, 17, 6:

    baptisterium amplum atque opacum,

    id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:

    quanto est res amplior,

    Lucr. 2, 1133:

    Amplior Urgo et Capraria,

    Plin. 3, 6, 12, § 81:

    avis paulo amplior passere,

    id. 10, 32, 47, § 89:

    amplior specie mortali,

    Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:

    amplissima curia... gymnasium amplissimum,

    Cic. Verr. 2, 4, 53:

    urbs amplissima atque ornatissima,

    id. Agr. 2, 76:

    amplissimum peristylum,

    id. Dom. 116:

    (candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,

    id. Verr. 4, 65:

    mons Italiae amplissimus,

    Plin. 3, 5, 7, § 48:

    amplissimum flumen,

    Plin. Ep. 8, 8, 3:

    amplissimus lacus,

    id. ib. 10, 41, 2:

    amplissima insula,

    Plin. 6, 20, 23, § 71:

    amplissimi horti,

    Plin. Ep. 8, 18, 11:

    amplissima arborum,

    Plin. 16, 39, 76, § 200:

    est (topazon) amplissima gemmarum,

    id. 37, 8, 32, § 109:

    amplissimum cubiculum,

    Plin. Ep. 5, 6, 23.—
    B.
    Transf., great, abundant, ample, much, long:

    bono atque amplo lucro,

    Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:

    pabula miseris mortalibus ampla,

    Lucr. 5, 944:

    ampla civitas,

    Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:

    civitas ampla atque florens,

    Caes. B. G. 4, 3:

    gens ampla,

    Plin. 5, 30, 33, § 125:

    amplae copiae,

    Caes. B. G. 5, 19:

    ampla manus militum,

    Liv. Epit. 1, 4, 9:

    pecuaria res ampla,

    Cic. Quinct. 12:

    res familiaris ampla,

    id. Phil. 13, 8:

    (res) ampla,

    Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:

    patrimonium amplum et copiosum,

    Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:

    amplae divitiae,

    Hor. S. 2, 2, 101:

    esse patri ejus amplas facultates,

    Plin. Ep. 1, 14, 9:

    in amplis opibus heres,

    Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:

    amplior numerus,

    Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:

    ampliores aquae,

    Plin. 5, 9, 10, § 58:

    amplior exercitus,

    Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:

    commeatus spe amplior,

    Sall. J. 75, 8:

    amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,

    Plin. Ep. 3, 11, 2:

    pretia ampliora,

    Plin. 10, 29, 43, § 84:

    omnia longe ampliora invenire quam etc.,

    Plin. Ep. 1, 14, 10:

    ampliores noctes,

    Plin. 18, 26, 63, § 232:

    ut ampliori tempore maneret,

    Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:

    peditatus copiae amplissimae e Gallia,

    Cic. Font. 8:

    exercitus amplissimus,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:

    amplissima pecunia,

    Cic. Rosc. Am. 31:

    amplissimae fortunae,

    id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:

    amplissimae patrimonii copiae,

    id. Fl. 89:

    amplissimas summas emptionibus occupare,

    Plin. Ep. 8, 2, 3:

    opes amplissimae,

    id. ib. 8, 18, 4:

    amplissima dies horarum quindecim etc.,

    the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:

    ut quirem exaudire amplius,

    Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:

    si vis amplius dari, Dabitur,

    Plaut. Trin. 2, 1, 18:

    jam amplius orat,

    id. ib. 2, 1, 19:

    daturus non sum amplius,

    Cic. Verr. 2, 2, 29:

    non complectar in his libris amplius quam quod etc.,

    id. de Or. 1, 6, 22:

    tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,

    Plaut. Capt. 4, 1, 10:

    ni amplius etiam, quod ebibit,

    id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:

    etiam amplius illam adparare condecet,

    Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:

    hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,

    Cic. Verr. 2, 1:

    si sit opus liquidi non amplius urna,

    Hor. S. 1, 1, 54:

    omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,

    Vell. 2, 110, 3:

    Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,

    Cic. Verr. 4, 76:

    illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,

    Nep. Thras. 4, 3:

    amplius possidere,

    Plin. 18, 4, 3, § 17:

    Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,

    Curt. 8, 4, 21:

    dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,

    Plin. Ep. 3, 21, 6:

    cum hoc amplius praestet, quod etc.,

    id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:

    gaudeo tibi liberorum esse amplius,

    Plaut. Cist. 5, 4:

    te amplius bibisse praedicet loti,

    Cat. 39, 21:

    amplius frumenti auferre,

    Cic. Verr. 3, 49:

    expensum est auri viginti paulo amplius,

    id. Fl. 6, 8:

    amplius negotii contrahi,

    id. Cat. 4, 9:

    si amplius obsidum vellet,

    Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:

    quanto ejus amplius processerat temporis,

    id. B. C. 3, 25.—
    II.
    Fig.
    A.
    Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:

    pro viribus amplis,

    Lucr. 5, 1174:

    amplae vires peditum,

    Plin. 6, 20, 23, § 75;

    ampla nepotum Spes,

    Prop. 4, 22, 41:

    poena sera, sed ampla,

    full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:

    haec irae factae essent multo ampliores,

    Ter. Hec. 3, 1, 9:

    si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,

    id. ib. 3, 1, 50:

    amplior metus,

    Cic. Clu. 128:

    amplior potentia feris,

    Plin. 28, 10, 42, § 153:

    ampliorem dicendi facultatem consequi,

    Quint. 2, 3, 4:

    amplior eoque acrior impetus,

    Flor. 4, 2, 66:

    spes amplior,

    Sall. J. 105, 4:

    amplius accipietis judicium,

    severer, Vulg. Matt. 23, 14:

    amplior auctoritas,

    Plin. 37, 3, 12, § 47:

    amplior virtus,

    higher merit, Quint. 8, 3, 83:

    idem aut amplior cultus (dei),

    Plin. 28, 2, 4, § 18:

    amplior est quaestio,

    Quint. 3, 5, 8:

    ampliora verba,

    of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:

    quo legatis animus amplior esset,

    Sall. C. 40, 6; 59, 1:

    spiritus amplior,

    Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:

    (honos) pro amplissimis meritis redditur,

    Cic. Phil. 5, 41:

    cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,

    very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:

    amplissima spes,

    Suet. Caes. 7:

    his finis cognitionis amplissimae,

    most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—
    B.
    Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:

    illis ampla satis forma, pudicitia,

    great enough, Prop. 1, 2, 24:

    haec ampla sunt, haec divina,

    Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:

    res gestae satis amplae,

    Sall. C. 8, 2:

    cur parum amplis adfecerit praemiis,

    Cic. Mil. 57:

    ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,

    Tac. A. 14, 53:

    amplum in modum praemia ostentare,

    Aur. Vict. Caes. 26, 6:

    amplis honoribus usi,

    Sall. J. 25, 4:

    amplis honoribus auctos,

    Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:

    amplam occasionem calumniae nactus,

    a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:

    spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,

    glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:

    ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,

    Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:

    praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,

    id. de Or. 1, 4, 13:

    alicui ampliorem laudem tribuere,

    id. Sest. 27:

    in aliqua re esse laudem ampliorem,

    id. Marcell. 4:

    corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),

    Quint. 12, 10, 5:

    ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,

    Suet. Aug. 7.— Subst.:

    in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,

    of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:

    ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,

    Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:

    hoc munus aedilitatis amplissimum,

    id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:

    alicui amplissimas potestates dare,

    Cic. Agr. 2, 31:

    insignibus amplissimis ornatus,

    id. ib. 2, 101:

    dona amplissima conferre,

    Plin. 18, 3, 3, § 9:

    praemia legatis dedistis amplissima,

    Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:

    spe amplissimorum praemiorum adduci,

    id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:

    velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,

    Quint. 10, 7, 1:

    munera amplissima mittere,

    Caes. B. G. 1, 43:

    vestris beneficiis amplissimis adfectus,

    Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:

    laudi amplissimae lauream concedere,

    id. Pis. 74:

    laudibus amplissimis adficere,

    id. Phil. 7, 11:

    amplissimam gloriam consequi,

    id. Prov. Cons. 39:

    ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,

    id. Deiot. 14:

    amplissimis aliquem efferre honoribus,

    Aur. Vict. Epit. 17, 3:

    amplissimis uti honoribus,

    Cic. Fl. 45:

    amplissimos honores adipisci,

    id. Verr. 5, 181:

    honores adsequi amplissimos,

    id. Mil. 81:

    aliquem ad honores amplissimos perducere,

    id. Am. 20, 73:

    meus labor fructum est amplissimum consecutus,

    id. Imp. Pomp 2:

    mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,

    in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:

    ei amplissimis verbis gratias egimus,

    id. Phil. 1, 3:

    provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,

    id. ib. 4, 9:

    amplissimis verbis conlaudatus,

    Suet. Caes. 16:

    amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,

    Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:

    de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,

    id. Dom. 74:

    quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),

    Plin. 7, 30, 31, § 116.—
    C.
    In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:

    quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,

    Cic. Marcell. 26:

    quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,

    great or noble, id. Imp. Pomp. 37:

    omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,

    id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:

    convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,

    id. Phil. 3, 20:

    hoc studium parvi properemus et ampli,

    small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:

    amplis doctoribus instructus,

    Tac. A. 14, 52:

    sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,

    Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:

    cum est aliquid amplius,

    Cic. Marcell. 26:

    ampliores ordines,

    Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:

    nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    quid amplius facitis?

    Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:

    ex amplissimo genere nubere,

    Cic. Cael. 34:

    amplissimo genere natus,

    Caes. B. G. 4, 12:

    genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,

    Cic. Phil. 13, 12:

    amplissimos patruos habere,

    id. Sex. Rosc. 147:

    amplissima civitas,

    id. Verr. 5, 122:

    apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,

    id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:

    mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,

    id. Imp. Pomp. 1:

    non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,

    id. Sest. 5:

    licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    amplissimis operibus increscere,

    id. ib. 8, 4, 3:

    honores in amplissimo consilio collocare,

    Cic. Sen. 2:

    amplissimi orbis terrae consilii principes,

    id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:

    promotus ad amplissimas procurationes,

    Plin. Ep. 7, 31, 3:

    praeter honores amplissimos cognomenque etc.,

    Plin. 7, 44, 45, § 142:

    spes amplissimae dignitatis,

    Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—
    D.
    Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:

    is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,

    Cic. Sex. Rosc. 83:

    homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,

    id. Mur. 8:

    P. Africanus rebus gestis amplissimus,

    id. Caecin. 69:

    ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,

    id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:

    Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,

    id. Imp. Pomp. 63:

    vir amplissimus ejus civitatis,

    id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:

    exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,

    id. Deiot. 5, 14:

    cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),

    id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:

    in quo consilio amplissimi viri judicarent,

    id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:

    comitatus virorum amplissimorum,

    id. Sull. 9:

    viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,

    id. Verr. 3, 18:

    ordinis amplissimi esse,

    Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:

    cives amplissimos legare,

    Cic. Balb. 42:

    hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,

    id. Verr. 3, 96:

    amplissimus honos, i. e. consulatus,

    id. Rep. 1, 6; so,

    amplissimo praeditus magistratu,

    Suet. Aug. 26:

    amplissimus ordo, i. e. senatorius,

    Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:

    amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,

    id. Vesp. 9:

    amplissimum collegium decemvirale,

    Cic. Verr. 2, 4, 49:

    an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,

    id. Cat. 1, 3:

    amplissimum sacerdotium,

    id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:

    sacerdotium amplissimum,

    id. Verr. 2, 127.—
    E.
    As rhet. epithet:

    amplus orator,

    one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:

    herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,

    grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:

    amplius compositionis genus,

    more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.
    I.
    Lit.
    a.
    Form amplĭter:

    benigne ei largi atque ampliter,

    Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:

    aptate munde atque ampliter convivium,

    Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:

    extructam ampliter mensam,

    Lucil. 13, 7 Mull.:

    opsonato ampliter,

    Plaut. Cas. 2, 8, 65:

    adpositum est ampliter,

    id. Mil. 3, 1, 163:

    acceptus hilare atque ampliter,

    id. Merc. prol. 98:

    modeste melius facere sumptum quam ampliter,

    id. Stich. 5, 4, 10:

    parum (digitulos) immersisti ampliter,

    not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—
    b.
    Form amplē:

    exornat ample magnificeque triclinium,

    Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med.
    II.
    Trop., fully, handsomely.
    a.
    Form amplĭter:

    ampliter dicere,

    fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:

    laudare ampliter,

    id. 2, 6, 11.—
    b.
    Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,

    elate ampleque loqui,

    id. Tusc. 5, 9, 24:

    satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,

    full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.
    a.
    In gen.:

    deliberatum est non tacere [me] amplius,

    Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:

    otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,

    Plaut. Truc. 4, 4, 18:

    cui amplius male faxim,

    id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:

    etiam faxo amabit (eam) amplius,

    id. Men. 5, 2, 40:

    multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,

    id. ib. 5, 2, 49:

    quo populum servare potissit amplius,

    Lucil. 1, 15 Mull.:

    At ego amplius dico,

    Cic. Verr. 2, 26:

    amplius posse,

    Sall. J. 69, 2:

    armis amplius valere,

    id. ib. 111, 1:

    si lamentetur miser amplius aequo,

    Lucr. 3, 953:

    tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?

    besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:

    Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,

    Ter. Heaut. 1, 2, 11:

    in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,

    Sall. J. 44, 5:

    felices ter et amplius,

    Hor. C. 1, 13, 17:

    binas aut amplius domos continuare,

    Sall. C. 20, 11:

    ter nec amplius,

    Suet. Caes. 25:

    cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),

    Quint. 12, 11, 24:

    multa promi amplius possunt,

    Plin. 2, 17, 15, § 77:

    si studere amplius possum,

    Quint. 6, prooem. 4:

    auram communem amplius haurire potui?

    id. 6, prooem. 12:

    sagum, quod amplius est,

    Vulg. Exod. 26, 12.—
    b.
    And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.
    (α).
    With quid, etc.:

    Quid faciam amplius?

    Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:

    quid dicam amplius?

    Quint. 8, 4, 7:

    quid a me amplius dicendum putatis?

    Cic. Verr. 3, 60:

    quid quaeris amplius?

    id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:

    quid vultis amplius?

    id. Mil. 35:

    quid amplius vis?

    Hor. Epod. 17, 30:

    quid exspectatis amplius?

    Cic. Verr. 2, 174:

    quid amplius exspectabo,

    Vulg. 4 Reg. 6, 33:

    quid loquar amplius de hoc homine?

    Cic. Caecin. 25:

    quid amplius laboremus?

    Quint. 8, prooem. 31:

    quid habet amplius homo?

    Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:

    quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,

    Plaut. As. 3, 3, 134:

    quid amplius debeam optare?

    Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:

    quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?

    more than this, id. And. 1, 1, 4:

    Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,

    Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:

    si quid amplius scit,

    Plaut. Rud. 2, 2, 23:

    si quid ego addidero amplius,

    id. Trin. 4, 2, 13:

    si amplius aliquid gloriatus fuero,

    Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:

    hoc amplius si quid poteris,

    any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:

    de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,

    id. 1, 1, 8:

    Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,

    Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:

    his amplius apud eundem (est) etc.,

    Quint. 9, 3, 15;

    so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,

    Suet. Calig. 15:

    quaeris quid potuerit amplius adsequi,

    Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:

    quare jam te cur amplius excrucies?

    Cat. 76, 10.—
    (β).
    With nihil, etc.:

    habet nihil amplius quam lutum,

    Lucil. 9, 46 Mull.:

    nihil habui amplius, quod praeciperem,

    Quint. 7, 1, 64:

    nihil enim dixit amplius,

    Cic. Deiot. 21:

    Nihil dico amplius: causa dicta est,

    I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:

    nihil amplius dico, nisi me etc.,

    id. Planc. 96:

    nihil amplius dicam quam victoriam etc.,

    id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:

    vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,

    Plaut. As. 1, 3, 51:

    si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,

    Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):

    Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,

    id. Marcell. 6, 17:

    amplius nihil respondit,

    Vulg. Marc. 15, 5:

    nihil amplius addens,

    ib. Deut. 5, 22:

    nihil noverunt amplius,

    ib. Eccl. 9, 5:

    nihil amplius optet,

    Hor. Ep. 1, 2, 46:

    nihil amplius potes,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    amplius quod desideres, nihil erit,

    this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    nil amplius oro, nisi ut etc.,

    Hor. S. 2, 6, 4:

    ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,

    Suet. Aug. 2:

    si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,

    Lucil. 1, 33 Mull.:

    non luctabor tecum, Crasse, amplius,

    Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:

    verbum non amplius addam,

    Hor. S. 1, 1, 121:

    non amplius me objurgabis,

    Quint. 5, 10, 47:

    non amplius posse,

    Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:

    non habent amplius quid faciant,

    Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:

    amplius illa jam non inveniet,

    ib. Apoc. 18, 14:

    studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,

    Tac. Or. 5:

    extra me non est alia amplius,

    Vulg. Soph. 2, 15:

    neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,

    Plaut. Rud. 1, 5, 21:

    neque va dari amplius neque etc.,

    Cic. Quinct. 23:

    nec jam amplius ullae Adparent terrae,

    Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:

    nec irascar amplius,

    Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:

    ne amplius dona petas,

    Cat. 68, 14:

    urere ne possit calor amplius aridus artus,

    Lucr. 4, 874;

    ne quos amplius Rhenum transire pateretur,

    Caes. B. G. 1, 43:

    ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,

    Suet. Gram. 17:

    ne amplius morando Scaurum incenderet,

    Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;

    3, 82, 17: ne amplius divulgetur,

    Vulg. Act. 4, 17:

    ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,

    ib. Deut. 17, 16:

    nolite amplius accipere pecuniam,

    ib. 4 Reg. 12, 7.—
    (γ).
    With nemo:

    cur non restipulatur neminem amplius petiturum?

    Cic. Q. Rosc. 12, 36:

    cum amplius nemo occurreret,

    nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,

    neminem amplius viderunt,

    Vulg. Marc. 9, 7:

    nemo emet amplius,

    no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—
    c.
    With numerals and numeral forms.
    (α).
    Without quam:

    amplius horam suffixum in cruce me memini esse,

    Cat. 69, 3:

    horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,

    Cic. Verr. 4, 95:

    amplius annos triginta tribunus fuerat,

    Sall. C. 59, 6:

    me non amplius novem annos nato,

    Nep. Hann. 2, 3:

    per annos amplius quadraginta,

    Suet. Aug. 72; 32:

    quid si tandem amplius triennium est?

    Cic. Q. Rosc. 8:

    Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,

    Verg. A. 1, 683:

    inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,

    Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:

    reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,

    id. ib. 1, 28;

    2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,

    Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:

    huic paulo amplius tertiam partem denegem?

    id. ib. 5, 7, 3:

    cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,

    Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:

    victi amplius ducenti ceciderunt,

    Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:

    ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,

    Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:

    qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,

    Cic. Fl. 63:

    pugnatum duas amplius horas,

    Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:

    duo haud amplius milia peditum effugerunt,

    id. 28, 2:

    decem amplius versus perdidimus,

    Plin. Ep. 3, 5, 12:

    tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,

    Verg. E. 3, 105.—
    (β).
    With the comp. abl. (rare but class.):

    cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,

    Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:

    pugnatum amplius duabus horis est,

    Liv. 27, 12:

    neque triennio amplius supervixit,

    Suet. Caes. 89:

    uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,

    Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;

    6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,

    Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:

    est ab capite paulo amplius mille passibus locus,

    Plin. Ep. 10, 90, 1:

    ab Capsa non amplius duum milium intervallo,

    Sall. J. 91, 3:

    (Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,

    id. C. 56, 2; so,

    denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,

    id. J. 80, 7.—

    And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,

    Sall. J. 105, 3:

    oppidum non amplius mille passuum abesse,

    id. ib. 68, 3.—
    (γ).
    With quam (postAug. and eccl.):

    non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,

    id. ib. 17:

    Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,

    id. Tib. 51:

    demoratus dies non amplius quam octo aut decem,

    Vulg. Act. 25, 6:

    ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,

    Plin. Ep. 5, 19:

    ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,

    Tac. A. 3, 21:

    haud amplius quam ducentos misit,

    id. ib. 14, 32:

    insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,

    Vulg. Act. 23, 21.—
    d. (α).
    Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:

    Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,

    Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.

    also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,

    Cic. Brut. 22, 86:

    antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,

    id. Verr. 2, 1, 26:

    ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,

    id. ib. 2, 1, 29.—

    And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,

    Ter. Phorm. 2, 4, 17.—
    (β).
    Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:

    quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?

    Cic. Rosc. Com. 12, 35:

    Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,

    id. Brut. 5, 18:

    sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,

    id. Fam. 13, 28 A:

    quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,

    id. Att. 1, 8, 1.—
    (γ).
    Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:

    Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,

    Cic. Phil. 12, 21, 50:

    cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,

    id. ad Brut. 1, 5, 1;

    so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,

    id. Q. N. 3, 15, 1.—
    (δ).
    To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:

    nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,

    Cic. Verr. 5, 49, 128;

    (res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,

    id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:

    excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?

    Ov. M. 9, 148.
    The form amplius has the ambiguity of the Engl.
    word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;

    as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,

    Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.
    I.
    Lit., very largely, most abundantly:

    ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,

    in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:

    duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,

    Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—
    II.
    Fig., most generously, most handsomely:

    qui amplissime de salute mea decreverint,

    Cic. Dom. 44:

    amplissime laudare,

    in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:

    honores amplissime gessit,

    Cic. Verr. 2, 112:

    pater cum amplissime ex praetura triumphasset,

    with the greatest pomp, id. Mur. 15:

    placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,

    should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296.

    Lewis & Short latin dictionary > amplissime

  • 12 amplus

    amplus, a, um, adj. [some regard this as a shortened form of anapleôs, = filled up, full; others, as for ambulus from amb-, rounded out, as superus from super, etc.; v. Doed. Syn. II. p. 113; but perh. it is better to form it from am- and -plus, akin to -pleo, plenus, q. v. Pott], thus pr., full all round; hence, great, large. —In space, of large extent, great, large, wide, ample, spacious (the forms amplus and amplior are very rare in the ante-class. per., and rare in all periods. Amplius is com. in the ante-class., freq. in the class., and very freq. in the post-class. per., the Vulg. rarely using the other forms, but using this 121 times. Amplissimus belongs to prose, and is scarcely used before Cicero, with whom it was a very favorite word. It was also used by Plin. Maj. and Min., but never by Tac., Sall. (in his genuine works), nor the Vulg. Catullus used only the form amplius, and Prop. only amplus, while Tib. and Pers. never used this word in any form. Ampliter is found mostly in Plaut.; and ample and amplissime are used a few times by Cic. and by writers that followed him; syn.: magnus, ingens, latus, late patens, spatiosus, laxus).
    I.
    Lit.:

    amplus et spectu protervo ferox,

    Pac. Trag. Rel. p. 94 Rib.:

    qui (Pluto) ter amplum Geryonen compescit unda,

    Hor. C. 2, 14, 7:

    ampla domus dedecori domino fit, si est in ea solitudo,

    Cic. Off. 1, 39, 139; so Verg. A. 2, 310:

    admodum amplum et excelsum signum,

    Cic. Verr. 4, 74:

    collis castris parum amplus,

    Sall. J. 98, 3:

    porticibus in amplis,

    Verg. A. 3, 353:

    per amplum mittimur Elysium,

    id. ib. 6, 743:

    vocemque per ampla volutant Atria,

    id. ib. 1, 725:

    nil vulva pulchrius ampla,

    Hor. Ep. 1, 15, 41:

    amplae aures,

    Plin. 11, 52, 114, § 274:

    milium amplum grano,

    id. 18, 7, 10, § 55:

    cubiculum amplum,

    Plin. Ep. 2, 17, 6:

    baptisterium amplum atque opacum,

    id. ib. 5, 6, 25.— Comp.:

    quanto est res amplior,

    Lucr. 2, 1133:

    Amplior Urgo et Capraria,

    Plin. 3, 6, 12, § 81:

    avis paulo amplior passere,

    id. 10, 32, 47, § 89:

    amplior specie mortali,

    Suet. Aug. 94; id. Caes. 76 (for the neutr. amplius, v. infra).— Sup.:

    amplissima curia... gymnasium amplissimum,

    Cic. Verr. 2, 4, 53:

    urbs amplissima atque ornatissima,

    id. Agr. 2, 76:

    amplissimum peristylum,

    id. Dom. 116:

    (candelabrum) ad amplissimi templi ornatum esse factum,

    id. Verr. 4, 65:

    mons Italiae amplissimus,

    Plin. 3, 5, 7, § 48:

    amplissimum flumen,

    Plin. Ep. 8, 8, 3:

    amplissimus lacus,

    id. ib. 10, 41, 2:

    amplissima insula,

    Plin. 6, 20, 23, § 71:

    amplissimi horti,

    Plin. Ep. 8, 18, 11:

    amplissima arborum,

    Plin. 16, 39, 76, § 200:

    est (topazon) amplissima gemmarum,

    id. 37, 8, 32, § 109:

    amplissimum cubiculum,

    Plin. Ep. 5, 6, 23.—
    B.
    Transf., great, abundant, ample, much, long:

    bono atque amplo lucro,

    Plaut. Am. prol. 6 and Ep. 2, 2, 117:

    pabula miseris mortalibus ampla,

    Lucr. 5, 944:

    ampla civitas,

    Cic. Verr. 4, 81; 4, 96:

    civitas ampla atque florens,

    Caes. B. G. 4, 3:

    gens ampla,

    Plin. 5, 30, 33, § 125:

    amplae copiae,

    Caes. B. G. 5, 19:

    ampla manus militum,

    Liv. Epit. 1, 4, 9:

    pecuaria res ampla,

    Cic. Quinct. 12:

    res familiaris ampla,

    id. Phil. 13, 8:

    (res) ampla,

    Sall. H. Fragm. 3, 82, 20 Kritz:

    patrimonium amplum et copiosum,

    Cic. Sex. Rosc. 6; id. Dom. 146: id. Phil. 2, 67:

    amplae divitiae,

    Hor. S. 2, 2, 101:

    esse patri ejus amplas facultates,

    Plin. Ep. 1, 14, 9:

    in amplis opibus heres,

    Plin. 9, 36, 59, § 122.— Comp.:

    amplior numerus,

    Cic. Mil. 57; Sall. J. 105, 3; Tac. A. 14, 53:

    ampliores aquae,

    Plin. 5, 9, 10, § 58:

    amplior exercitus,

    Sall. J. 54, 3; Suet. Vesp. 4:

    commeatus spe amplior,

    Sall. J. 75, 8:

    amplior pecunia, Auct. B. Alex. 56: pecunia amplior,

    Plin. Ep. 3, 11, 2:

    pretia ampliora,

    Plin. 10, 29, 43, § 84:

    omnia longe ampliora invenire quam etc.,

    Plin. Ep. 1, 14, 10:

    ampliores noctes,

    Plin. 18, 26, 63, § 232:

    ut ampliori tempore maneret,

    Vulg. Act. 18, 20.— Sup.:

    peditatus copiae amplissimae e Gallia,

    Cic. Font. 8:

    exercitus amplissimus,

    Plin. Ep. 2, 13, 2; 9, 13, 11:

    amplissima pecunia,

    Cic. Rosc. Am. 31:

    amplissimae fortunae,

    id. Verr. 2, 5, 8; id. Quinct. 49; id. Phil. 10, 4:

    amplissimae patrimonii copiae,

    id. Fl. 89:

    amplissimas summas emptionibus occupare,

    Plin. Ep. 8, 2, 3:

    opes amplissimae,

    id. ib. 8, 18, 4:

    amplissima dies horarum quindecim etc.,

    the longest day, Plin. 6, 34, 39, § 218.—Also subst. in comp. neutr. (v. amplius, adv. infra), more:

    ut quirem exaudire amplius,

    Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:

    si vis amplius dari, Dabitur,

    Plaut. Trin. 2, 1, 18:

    jam amplius orat,

    id. ib. 2, 1, 19:

    daturus non sum amplius,

    Cic. Verr. 2, 2, 29:

    non complectar in his libris amplius quam quod etc.,

    id. de Or. 1, 6, 22:

    tantum adfero quantum ipse optat, atque etiam amplius,

    Plaut. Capt. 4, 1, 10:

    ni amplius etiam, quod ebibit,

    id. Trin. 2, 1, 20: Ph. Etiamne amplius? Th. Nil, Ter. Eun. 1, 2, 63: Tr. Dimidium Volo ut dicas. Gr. Immo hercle etiam amplius, Plaut. Rud. 4, 3, 21: Th. Nempe octoginta debentur huic minae? Tr. Haud nummo amplius, id. Most. 3, 3, 16:

    etiam amplius illam adparare condecet,

    Turp. Com. Rel. p. 100 Rib.:

    hoc onere suscepto amplexus animo sum aliquanto amplius,

    Cic. Verr. 2, 1:

    si sit opus liquidi non amplius urna,

    Hor. S. 1, 1, 54:

    omnis numerus amplius octingentis milibus explebat,

    Vell. 2, 110, 3:

    Segestanis imponebat aliquanto amplius quam etc.,

    Cic. Verr. 4, 76:

    illa corona contentus Thrasybulus neque amplius requisivit,

    Nep. Thras. 4, 3:

    amplius possidere,

    Plin. 18, 4, 3, § 17:

    Ille imperio ei reddito haud amplius, quam ut duo ex tribus filiis secum militarent, exegit,

    Curt. 8, 4, 21:

    dedit quantum maximum potuit, daturus amplius, si potuisset,

    Plin. Ep. 3, 21, 6:

    cum hoc amplius praestet, quod etc.,

    id. ib. 7, 25, 1.—Also with part. gen., more of, a greater quantity or number of:

    gaudeo tibi liberorum esse amplius,

    Plaut. Cist. 5, 4:

    te amplius bibisse praedicet loti,

    Cat. 39, 21:

    amplius frumenti auferre,

    Cic. Verr. 3, 49:

    expensum est auri viginti paulo amplius,

    id. Fl. 6, 8:

    amplius negotii contrahi,

    id. Cat. 4, 9:

    si amplius obsidum vellet,

    Caes. B. G. 6, 9, ubi v. Herz.:

    quanto ejus amplius processerat temporis,

    id. B. C. 3, 25.—
    II.
    Fig.
    A.
    Of internal power or force, great, strong, violent, impetuous:

    pro viribus amplis,

    Lucr. 5, 1174:

    amplae vires peditum,

    Plin. 6, 20, 23, § 75;

    ampla nepotum Spes,

    Prop. 4, 22, 41:

    poena sera, sed ampla,

    full, strict, id. 4, 5, 32. — Comp.:

    haec irae factae essent multo ampliores,

    Ter. Hec. 3, 1, 9:

    si forte morbus amplior factus siet, i. e. gravior,

    id. ib. 3, 1, 50:

    amplior metus,

    Cic. Clu. 128:

    amplior potentia feris,

    Plin. 28, 10, 42, § 153:

    ampliorem dicendi facultatem consequi,

    Quint. 2, 3, 4:

    amplior eoque acrior impetus,

    Flor. 4, 2, 66:

    spes amplior,

    Sall. J. 105, 4:

    amplius accipietis judicium,

    severer, Vulg. Matt. 23, 14:

    amplior auctoritas,

    Plin. 37, 3, 12, § 47:

    amplior virtus,

    higher merit, Quint. 8, 3, 83:

    idem aut amplior cultus (dei),

    Plin. 28, 2, 4, § 18:

    amplior est quaestio,

    Quint. 3, 5, 8:

    ampliora verba,

    of larger meaning, id. 8, 4, 2: scientia intellegentiaque ac sapientia ampliores inventae sunt in te, Vulg. Dan. 5, 14:

    quo legatis animus amplior esset,

    Sall. C. 40, 6; 59, 1:

    spiritus amplior,

    Vulg. Dan. 5, 12; 6, 3.— Sup.:

    (honos) pro amplissimis meritis redditur,

    Cic. Phil. 5, 41:

    cujus sideris (Caniculae) effectus amplissimi in terra sentiuntur,

    very violent, Plin. 2, 40, 40, § 107:

    amplissima spes,

    Suet. Caes. 7:

    his finis cognitionis amplissimae,

    most important trial, Plin. Ep. 2, 11, 23.—
    B.
    Of external splendor, great, handsome, magnificent, splendid, glorious:

    illis ampla satis forma, pudicitia,

    great enough, Prop. 1, 2, 24:

    haec ampla sunt, haec divina,

    Cic. Sest. 102; id. Arch. 23:

    res gestae satis amplae,

    Sall. C. 8, 2:

    cur parum amplis adfecerit praemiis,

    Cic. Mil. 57:

    ampla quidem, sed pro ingentibus meritis praemia acceperunt,

    Tac. A. 14, 53:

    amplum in modum praemia ostentare,

    Aur. Vict. Caes. 26, 6:

    amplis honoribus usi,

    Sall. J. 25, 4:

    amplis honoribus auctos,

    Hor. S. 1, 6, 11.—Sometimes in mal. part. or ironically:

    amplam occasionem calumniae nactus,

    a fine opportunity, Cic. Verr. 2, 61:

    spolia ampla refertis Tuque puerque tuus,

    glorious spoils, Verg. A. 4, 93.— Comp.:

    ne ullum munus aedilitatis amplius aut gratius populo esse possit,

    Cic. Verr. 2, 1, 5; id. Mur. 37:

    praemiis ad perdiscendum amplioribus commoveri,

    id. de Or. 1, 4, 13:

    alicui ampliorem laudem tribuere,

    id. Sest. 27:

    in aliqua re esse laudem ampliorem,

    id. Marcell. 4:

    corporis membris plus dedit, id amplius atque augustius ratus (Zeuxis),

    Quint. 12, 10, 5:

    ut Augustus vocaretur ampliore cognomine,

    Suet. Aug. 7.— Subst.:

    in potestatibus eo modo agitabat, ut ampliore, quam gerebat, dignus haberetur,

    of something greater, Sall. J. 63, 5.— Sup.:

    ut consules monumentum quam amplissimum faciundum curent,

    Cic. Phil. 14, 38; 14, 31; id. Verr. 4, 82:

    hoc munus aedilitatis amplissimum,

    id. ib. 1, 12, 36; Aur. Vict. Vir. Ill. 1, 74:

    alicui amplissimas potestates dare,

    Cic. Agr. 2, 31:

    insignibus amplissimis ornatus,

    id. ib. 2, 101:

    dona amplissima conferre,

    Plin. 18, 3, 3, § 9:

    praemia legatis dedistis amplissima,

    Cic. Cat. 4, 5; id. Phil. 2, 32:

    spe amplissimorum praemiorum adduci,

    id. Mil. 5; id. de Or. 1, 5, 16:

    velut praemium quoddam amplissimum longi laboris,

    Quint. 10, 7, 1:

    munera amplissima mittere,

    Caes. B. G. 1, 43:

    vestris beneficiis amplissimis adfectus,

    Cic. Imp. Pomp. 51; id. Dom. 98:

    laudi amplissimae lauream concedere,

    id. Pis. 74:

    laudibus amplissimis adficere,

    id. Phil. 7, 11:

    amplissimam gloriam consequi,

    id. Prov. Cons. 39:

    ut eum amplissimo regis honore et nomine adfeceris,

    id. Deiot. 14:

    amplissimis aliquem efferre honoribus,

    Aur. Vict. Epit. 17, 3:

    amplissimis uti honoribus,

    Cic. Fl. 45:

    amplissimos honores adipisci,

    id. Verr. 5, 181:

    honores adsequi amplissimos,

    id. Mil. 81:

    aliquem ad honores amplissimos perducere,

    id. Am. 20, 73:

    meus labor fructum est amplissimum consecutus,

    id. Imp. Pomp 2:

    mihi gratiae verbis amplissimis aguntur,

    in the handsomest termis, id. Cat. 3, 14; id. Phil. 2, 13; id. Quir. 15:

    ei amplissimis verbis gratias egimus,

    id. Phil. 1, 3:

    provincia Gallia merito ornatur verbis amplissimis ab senatu,

    id. ib. 4, 9:

    amplissimis verbis conlaudatus,

    Suet. Caes. 16:

    amplissimo populi senatusque judicio exercitus habuistis,

    Cic. Agr. 1, 12; id. Fl. 5; id. Dom. 86; id. Planc. 93:

    de meo consulatu amplissima atque ornatissima decreta fecerunt,

    id. Dom. 74:

    quam universi populi, illius gentis, amplissimum testimonium (said of Cic.),

    Plin. 7, 30, 31, § 116.—
    C.
    In respect of the opinion of others, esteemed, renowned, etc.:

    quicquid est, quamvis amplum sit, id est parum tum cum est aliquid amplius,

    Cic. Marcell. 26:

    quid hunc hominem magnum aut amplum de re publica cogitare (putare possumus), qui etc.,

    great or noble, id. Imp. Pomp. 37:

    omnia, quae vobis cara atque ampla sunt,

    id. Agr. 2, 9; id. Arch. 23:

    convenerunt corrogati et quidem ampli quidam homines,

    id. Phil. 3, 20:

    hoc studium parvi properemus et ampli,

    small and great, Hor. Ep. 1, 3, 28:

    amplis doctoribus instructus,

    Tac. A. 14, 52:

    sin autem sunt amplae et honestae familiae plebeiae,

    Cic. Mur. 7, 15.— Comp.:

    cum est aliquid amplius,

    Cic. Marcell. 26:

    ampliores ordines,

    Caes. B. C. 1, 77, where Dinter reads priores: quo (ingenio) neque melius neque amplius aliud in natura mortalium est, [p. 112] Sall. J. 2, 4:

    nihil amplius potes (tribuere) amicitia tua,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    quid amplius facitis?

    Vulg. Matt. 5, 47.— Sup.:

    ex amplissimo genere nubere,

    Cic. Cael. 34:

    amplissimo genere natus,

    Caes. B. G. 4, 12:

    genere copiisque amplissimus, id. ib 6, 15: quam (familiam) vidit amplissimam,

    Cic. Phil. 13, 12:

    amplissimos patruos habere,

    id. Sex. Rosc. 147:

    amplissima civitas,

    id. Verr. 5, 122:

    apud illos Fabiorum nomen est amplissimum,

    id. Font. 36; id. Caecin. 104; id. Verr. 3, 96; id. Deiot. 14:

    mihi hic locus ad agendum amplissimus est visus,

    id. Imp. Pomp. 1:

    non adgrediar ad illa maxima atque amplissima prius quam etc.,

    id. Sest. 5:

    licet tribuas ei quantum amplissimum potes, nihil tamen amplius potes amicitia tua,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    amplissimis operibus increscere,

    id. ib. 8, 4, 3:

    honores in amplissimo consilio collocare,

    Cic. Sen. 2:

    amplissimi orbis terrae consilii principes,

    id. Phil. 3, 34: honoris amplissimi puto esse accusare improbos, I esteem it to be the greatest honor, etc., id. Div. in Caecil. 70:

    promotus ad amplissimas procurationes,

    Plin. Ep. 7, 31, 3:

    praeter honores amplissimos cognomenque etc.,

    Plin. 7, 44, 45, § 142:

    spes amplissimae dignitatis,

    Cic. Agr. 2, 49; id. Sen. 19, 68; Suet. Vit. 2.—
    D.
    Hence, amplissimus (almost always thus in sup.) as a title for persons holding great and honored offices, as consul, senator, etc., or as an honorable epithet of the office itself or the body of officers, distinguished, very distinguished, honorable, right honorable, most honorable, etc.:

    is mihi videtur amplissimus, qui sua virtute in altiorem locum pervenit,

    Cic. Sex. Rosc. 83:

    homo et suis et populi Romani ornamentis amplissimus,

    id. Mur. 8:

    P. Africanus rebus gestis amplissimus,

    id. Caecin. 69:

    ut homines amplissimi testimonium de sua re non dicerent,

    id. Sex. Rosc. 102; id. Clu. 197:

    Q. Catuli atque ceterorum amplissimorum hominum auctoritas,

    id. Imp. Pomp. 63:

    vir amplissimus ejus civitatis,

    id. Verr. 4, 17; id. Fl. 32:

    exercitum Cn. Domitii, amplissimi viri, sustentavit,

    id. Deiot. 5, 14:

    cum habeas amplissimi viri religionem (of L. Lucullus),

    id. Arch. 4, 8; id. Lig. 22:

    in quo consilio amplissimi viri judicarent,

    id. Mil. 5; id. Balb. 1; id. Dom. 2:

    comitatus virorum amplissimorum,

    id. Sull. 9:

    viros primarios atque amplissimos civitatis in consilium advocare,

    id. Verr. 3, 18:

    ordinis amplissimi esse,

    Aur. Vict. Caes. 13, 1; 37, 6:

    cives amplissimos legare,

    Cic. Balb. 42:

    hoc amplissimum nomen, i. e. senatorium,

    id. Verr. 3, 96:

    amplissimus honos, i. e. consulatus,

    id. Rep. 1, 6; so,

    amplissimo praeditus magistratu,

    Suet. Aug. 26:

    amplissimus ordo, i. e. senatorius,

    Plin. Ep. 10, 3; Suet. Calig. 49:

    amplissimi ordines, i. e. senatus et equites,

    id. Vesp. 9:

    amplissimum collegium decemvirale,

    Cic. Verr. 2, 4, 49:

    an vero vir amplissimus, P. Scipio, pontifex maximus, etc.,

    id. Cat. 1, 3:

    amplissimum sacerdotium,

    id. Verr. 2, 126; id. Phil. 13, 8:

    sacerdotium amplissimum,

    id. Verr. 2, 127.—
    E.
    As rhet. epithet:

    amplus orator,

    one that speaks richly and with dignity, Cic. Or. 9; id. Brut. 68:

    herous (pes), qui est idem dactylus Aristoteli amplior, iambus humanior videatur,

    grander, more stately, Quint. 9, 4, 88:

    amplius compositionis genus,

    more copious style, id. 9, 4, 129.— Adv. (on the extent of the use of the different forms of the adverb, v. supra init.), largely, abundantly, copiously.
    I.
    Lit.
    a.
    Form amplĭter:

    benigne ei largi atque ampliter,

    Att. Trag. Rel. p. 173 Rib.:

    aptate munde atque ampliter convivium,

    Pomp. Com. Rel. p. 234 Rib.:

    extructam ampliter mensam,

    Lucil. 13, 7 Mull.:

    opsonato ampliter,

    Plaut. Cas. 2, 8, 65:

    adpositum est ampliter,

    id. Mil. 3, 1, 163:

    acceptus hilare atque ampliter,

    id. Merc. prol. 98:

    modeste melius facere sumptum quam ampliter,

    id. Stich. 5, 4, 10:

    parum (digitulos) immersisti ampliter,

    not deep enough, id. Bacch. 4, 4, 26.—
    b.
    Form amplē:

    exornat ample magnificeque triclinium,

    Cic. Verr. 4, 62: qui ample valetudinarios nutriunt, in great numbers (v. the context), Cels. praef. med.
    II.
    Trop., fully, handsomely.
    a.
    Form amplĭter:

    ampliter dicere,

    fully, particularly, Gell. 10, 3, 4:

    laudare ampliter,

    id. 2, 6, 11.—
    b.
    Form amplē: duo genera sunt: unum attenuate presseque, alterum sublate ampleque dicentium, with great fulness, richly (v. amplus, II. E.), Cic. Brut. 55, 201; so,

    elate ampleque loqui,

    id. Tusc. 5, 9, 24:

    satis ample sonabant in Pompeiani nominis locum Cato et Scipio,

    full grandly filled the place of, Flor. 4, 2, 65.— Comp.: amplĭus, more, longer, further, besides (syn.: ultra, praeterea); of time, number, and action (while plus denotes more in quantity, measure, etc.; magis, more, in the comparison of quality, and sometimes of action; and potius, rather, the choice between different objects or acts), constr. absol., with comp. abl., and, in the case of numerals, like minus, plus, propius, q. v., without quam with the nom., acc., or gen., or rarely with the abl. comp., or with quam, but chiefly in the post-Aug. per.; cf. Zumpt, § 485; Madv. § 305; Roby, § 1273; Herz. ad Caes. B. G. 4, 12; and Draeger, Hist. Synt. I. p. 521 sq.
    a.
    In gen.:

    deliberatum est non tacere [me] amplius,

    Afran. Com. Rel. p. 199 Rib.:

    otium ubi erit, de istis rebus tum amplius tecum loquar,

    Plaut. Truc. 4, 4, 18:

    cui amplius male faxim,

    id. Aul. 3, 2, 6: De. Etiam? Li. Amplius, id. As. 1, 1, 29: Ar. Vale. Ph. Aliquanto amplius valerem, si hic maneres, id. ib. 3, 3, 2:

    etiam faxo amabit (eam) amplius,

    id. Men. 5, 2, 40:

    multo tanto illum accusabo, quam te accusavi, amplius,

    id. ib. 5, 2, 49:

    quo populum servare potissit amplius,

    Lucil. 1, 15 Mull.:

    At ego amplius dico,

    Cic. Verr. 2, 26:

    amplius posse,

    Sall. J. 69, 2:

    armis amplius valere,

    id. ib. 111, 1:

    si lamentetur miser amplius aequo,

    Lucr. 3, 953:

    tribus vobis opsonatumst an opsono amplius Tibi et parasito et mulieri?

    besides, Plaut. Men. 2, 2, 45:

    Quam vellem invitatum, ut nobiscum esset amplius,

    Ter. Heaut. 1, 2, 11:

    in illo exercitu cuncta (probra) fuere et alia amplius,

    Sall. J. 44, 5:

    felices ter et amplius,

    Hor. C. 1, 13, 17:

    binas aut amplius domos continuare,

    Sall. C. 20, 11:

    ter nec amplius,

    Suet. Caes. 25:

    cum non solum de his scripserit, sed amplius praecepta (reliquerit),

    Quint. 12, 11, 24:

    multa promi amplius possunt,

    Plin. 2, 17, 15, § 77:

    si studere amplius possum,

    Quint. 6, prooem. 4:

    auram communem amplius haurire potui?

    id. 6, prooem. 12:

    sagum, quod amplius est,

    Vulg. Exod. 26, 12.—
    b.
    And so very often with the pron. quid, etc.; with the negatives nihil, non, neque, nec, ne; and sometimes with nemo and haud.
    (α).
    With quid, etc.:

    Quid faciam amplius?

    Ter. Ad. 4, 7, 14, and Cic. Har. Resp. 42:

    quid dicam amplius?

    Quint. 8, 4, 7:

    quid a me amplius dicendum putatis?

    Cic. Verr. 3, 60:

    quid quaeris amplius?

    id. Sex. Rosc. 145; id. Dom. 41; id. Verr. 2, 191:

    quid vultis amplius?

    id. Mil. 35:

    quid amplius vis?

    Hor. Epod. 17, 30:

    quid exspectatis amplius?

    Cic. Verr. 2, 174:

    quid amplius exspectabo,

    Vulg. 4 Reg. 6, 33:

    quid loquar amplius de hoc homine?

    Cic. Caecin. 25:

    quid amplius laboremus?

    Quint. 8, prooem. 31:

    quid habet amplius homo?

    Vulg. Eccl. 1, 3; 6, 8:

    quid ego aliud exoptem amplius, nisi etc.,

    Plaut. As. 3, 3, 134:

    quid amplius debeam optare?

    Quint. 4, 1, 51: Lo. Numquid amplius? Ly. Tantum est, Plaut. Merc. 2, 2, 11; Ter. And. 2, 1, 25: De. An quid est etiam amplius? He. Vero amplius, id. Ad. 3, 4, 22:

    quid est quod tibi mea ars efficere hoc possit amplius?

    more than this, id. And. 1, 1, 4:

    Etenim quid est, Catilina, quod jam amplius exspectes, si etc.,

    Cic. Cat. 1, 3, 6; id. Sull. 90:

    si quid amplius scit,

    Plaut. Rud. 2, 2, 23:

    si quid ego addidero amplius,

    id. Trin. 4, 2, 13:

    si amplius aliquid gloriatus fuero,

    Vulg. 2 Cor. 10, 8.—And often hoc amplius, where hoc is commonly an abl., but sometimes may be regarded as a nom. or an acc.:

    hoc amplius si quid poteris,

    any thing beyond this, Cic. de Or. 1, 10, 44: et hoc amplius (additur), quod etc., and this further, that etc., id. Sull. 44; so Quint. 5, 13, 36:

    de paedagogis hoc amplius, ut aut sint etc.,

    id. 1, 1, 8:

    Mario urbe Italiaque interdicendum, Marciano hoc amplius, Africa,

    Plin. Ep. 2, 11, 19; Quint. 1, 5, 50; 1, 5, 55; sometimes in plur., his amplius:

    his amplius apud eundem (est) etc.,

    Quint. 9, 3, 15;

    so rarely eo amplius: inferiasque his annua religione, publice instituit, et eo amplius matri Circenses,

    Suet. Calig. 15:

    quaeris quid potuerit amplius adsequi,

    Cic. Planc. 60: prius quam (hic) turbarum quid faciat amplius, Plaut. Men. 5, 2, 93:

    quare jam te cur amplius excrucies?

    Cat. 76, 10.—
    (β).
    With nihil, etc.:

    habet nihil amplius quam lutum,

    Lucil. 9, 46 Mull.:

    nihil habui amplius, quod praeciperem,

    Quint. 7, 1, 64:

    nihil enim dixit amplius,

    Cic. Deiot. 21:

    Nihil dico amplius: causa dicta est,

    I say no more; I have done with my case, id. ib. 8:

    nihil amplius dico, nisi me etc.,

    id. Planc. 96:

    nihil amplius dicam quam victoriam etc.,

    id. Marcell. 17.—Hence, nihil dico or dicam amplius, when one fears to wound by declaring his opinion, etc., I say no more, have nothing further to say or add:

    vetus est, Nihili cocio est. Scis cujus? non dico amplius,

    Plaut. As. 1, 3, 51:

    si, quod equitis Romani filius est, inferior esse debuit: omnes tecum equitum Romanorum filii petiverunt. Nihil dico amplius,

    Cic. Planc. 7 (tacite significat eos dignitate inferiores esse Plancio, Manut. ad h.l.):

    Alterius vero partis nihil amplius dicam quam id, quod etc.,

    id. Marcell. 6, 17:

    amplius nihil respondit,

    Vulg. Marc. 15, 5:

    nihil amplius addens,

    ib. Deut. 5, 22:

    nihil noverunt amplius,

    ib. Eccl. 9, 5:

    nihil amplius optet,

    Hor. Ep. 1, 2, 46:

    nihil amplius potes,

    Plin. Ep. 2, 13, 10:

    amplius quod desideres, nihil erit,

    this will leave nothing to be desired, Cic. Tusc. 1, 11, 24:

    nil amplius oro, nisi ut etc.,

    Hor. S. 2, 6, 4:

    ipse Augustus nihil amplius quam equestri familia ortum se scribit,

    Suet. Aug. 2:

    si non amplius, ad lustrum hoc protolleret unum,

    Lucil. 1, 33 Mull.:

    non luctabor tecum, Crasse, amplius,

    Cic. de Or. 1, 17, 74; id. Tusc. 5, 34, 98:

    verbum non amplius addam,

    Hor. S. 1, 1, 121:

    non amplius me objurgabis,

    Quint. 5, 10, 47:

    non amplius posse,

    Sall. Fragm. Hist. 3, 82, 19 Kritz:

    non habent amplius quid faciant,

    Vulg. Luc. 12, 4: non videbitis amplius faciem meam. ib. Gen. 44, 23; ib. Heb. 10, 17:

    amplius illa jam non inveniet,

    ib. Apoc. 18, 14:

    studium, quo non aliud ad dignitatem amplius excogitari potest,

    Tac. Or. 5:

    extra me non est alia amplius,

    Vulg. Soph. 2, 15:

    neque hoc amplius quam quod vides nobis quicquamst,

    Plaut. Rud. 1, 5, 21:

    neque va dari amplius neque etc.,

    Cic. Quinct. 23:

    nec jam amplius ullae Adparent terrae,

    Verg. A. 3, 192; 3, 260; 5, 8; 9, 426; 9, 519; 11, 807; 12, 680; id. G. 4, 503:

    nec irascar amplius,

    Vulg. Ezech. 16, 42; ib. Apoc. 7, 16:

    ne amplius dona petas,

    Cat. 68, 14:

    urere ne possit calor amplius aridus artus,

    Lucr. 4, 874;

    ne quos amplius Rhenum transire pateretur,

    Caes. B. G. 1, 43:

    ut ne quem amplius posthac discipulum reciperet,

    Suet. Gram. 17:

    ne amplius morando Scaurum incenderet,

    Sall. J. 25, 10; id. Fragm. Hist. 1, 2, 10 Kritz;

    3, 82, 17: ne amplius divulgetur,

    Vulg. Act. 4, 17:

    ut nequaquam amplius per eamdem viam revertamini,

    ib. Deut. 17, 16:

    nolite amplius accipere pecuniam,

    ib. 4 Reg. 12, 7.—
    (γ).
    With nemo:

    cur non restipulatur neminem amplius petiturum?

    Cic. Q. Rosc. 12, 36:

    cum amplius nemo occurreret,

    nobody further, no one more, Curt. 8, 10, 2; so,

    neminem amplius viderunt,

    Vulg. Marc. 9, 7:

    nemo emet amplius,

    no one will buy any longer, any more, ib. Apoc. 18, 11 (for cases of haud with amplius, v. c. a and g).—
    c.
    With numerals and numeral forms.
    (α).
    Without quam:

    amplius horam suffixum in cruce me memini esse,

    Cat. 69, 3:

    horam amplius jam in demoliendo signo homines moliebantur,

    Cic. Verr. 4, 95:

    amplius annos triginta tribunus fuerat,

    Sall. C. 59, 6:

    me non amplius novem annos nato,

    Nep. Hann. 2, 3:

    per annos amplius quadraginta,

    Suet. Aug. 72; 32:

    quid si tandem amplius triennium est?

    Cic. Q. Rosc. 8:

    Tu faciem illius noctem non amplius unam Falle dolo,

    Verg. A. 1, 683:

    inveniebat Sabim flumen non amplius milia passuum decem abesse,

    Caes. B. G. 2, 16; 4, 12:

    reliquum spatium, quod est non amplius pedum sexcentorum, mons continet,

    id. ib. 1, 28;

    2, 29: amplius sestertium ducentiens acceptum hereditatibus rettuli,

    Cic. Phil. 2, 40; id. Fl. 68; so Plin. Ep. 10, 39, 1:

    huic paulo amplius tertiam partem denegem?

    id. ib. 5, 7, 3:

    cum eum amplius centum cives Romani cognoscerent,

    Cic. Verr. 1, 14; 5, 155:

    victi amplius ducenti ceciderunt,

    Liv. 21, 29, 3: non amplius quattuordecim cohortes, Pompei. ap. Cic. Att. 8, 12, C:

    ex omni multitudine non amplius quadraginta locum cepere,

    Sall. J. 58, 3: torrentes amplius centum, [p. 113] Plin. 5, 28, 29, § 103; 9, 5, 4, § 10.—And very rarely placed after the numeral:

    qui septingentos jam annos amplius numquam mutatis legibus vivunt,

    Cic. Fl. 63:

    pugnatum duas amplius horas,

    Liv. 25, 19, 15 Weissenb.:

    duo haud amplius milia peditum effugerunt,

    id. 28, 2:

    decem amplius versus perdidimus,

    Plin. Ep. 3, 5, 12:

    tris pateat caeli spatium non amplius ulnas,

    Verg. E. 3, 105.—
    (β).
    With the comp. abl. (rare but class.):

    cum jam amplius horis sex continenter pugnaretur,

    Caes. B. G. 3, 5; 4, 37:

    pugnatum amplius duabus horis est,

    Liv. 27, 12:

    neque triennio amplius supervixit,

    Suet. Caes. 89:

    uti non amplius quinis aut senis milibus passuum interesset,

    Caes. B. G. 1, 15; 1, 23; 2, 7;

    6, 29: non amplius patet milibus quinque et triginta,

    Sall. Fragm. Hist. 4, 1, 34 Kritz:

    est ab capite paulo amplius mille passibus locus,

    Plin. Ep. 10, 90, 1:

    ab Capsa non amplius duum milium intervallo,

    Sall. J. 91, 3:

    (Catilina) cum initio non amplius duobus milibus (militum) habuisset,

    id. C. 56, 2; so,

    denas alii, alii plures (uxores) habent, set reges eo amplius,

    id. J. 80, 7.—

    And prob. the following ambiguous cases: cum mille non amplius equitibus,

    Sall. J. 105, 3:

    oppidum non amplius mille passuum abesse,

    id. ib. 68, 3.—
    (γ).
    With quam (postAug. and eccl.):

    non amplius, cum plurimum, quam septem horas dormiebat,

    Suet. Aug. 78:

    nec amplius quam septem et viginti dies Brundisii commoratus,

    id. ib. 17:

    Toto triennio semel omnino eam nec amplius quam uno die paucissimis vidit horis,

    id. Tib. 51:

    demoratus dies non amplius quam octo aut decem,

    Vulg. Act. 25, 6:

    ut non amplius apud te quam quarta (pars) remaneret,

    Plin. Ep. 5, 19:

    ut vexillum veteranorum, non amplius quam quingenti numero, copias fuderint,

    Tac. A. 3, 21:

    haud amplius quam ducentos misit,

    id. ib. 14, 32:

    insidiantur ei ex iis viri amplius quam quadraginta,

    Vulg. Act. 23, 21.—
    d. (α).
    Amplius, t. t. of judges when they deferred an important case for future examination:

    Amplius adeo prolixum temporis spatium significat, ut judices quotienscunque significarent, adhuc se audire velle, amplius dicebant. Itaque negotium differebant, unde hodieque ampliari judicium differri dicitur,

    Charis. 176 P.; so Don. ad Ter. Eun. 2, 3, 39; cf.

    also amplio and ampliatio: cum consules re audita amplius de consilii sententia pronuntiavissent,

    Cic. Brut. 22, 86:

    antea vel judicari primo poterat vel amplius pronuntiari,

    id. Verr. 2, 1, 26:

    ut de Philodamo amplius pronuntiaretur,

    id. ib. 2, 1, 29.—

    And metaph.: ego amplius deliberandum censeo,

    Ter. Phorm. 2, 4, 17.—
    (β).
    Amplius non petere, judicial t. phr., to bring no further action, to make no further claim:

    quid ita satis non dedit, AMPLIVS [A SE] NEMINEM PETITVRVM?

    Cic. Rosc. Com. 12, 35:

    Tibi ego, Brute, non solvam, nisi prius a te cavero amplius eo nomine neminem, cujus petitio sit, petiturum,

    id. Brut. 5, 18:

    sunt duo, quae te rogo: primum, ut si quid satis dandum erit, AMPLIVS EO NOMINE NON PETI, cures etc.,

    id. Fam. 13, 28 A:

    quod ille recusarit satis dare amplius abs te non peti,

    id. Att. 1, 8, 1.—
    (γ).
    Hoc amplius, beside the general use given above (II. Comp. b. a), as t. phr. of senators when they approved a measure, but amended it by addition:

    Servilio adsentior et HOC AMPLIVS CENSEO, magnum Pompeium fecisse etc.,

    Cic. Phil. 12, 21, 50:

    cui cum essem adsensus, decrevi HOC AMPLIVS, ut etc.,

    id. ad Brut. 1, 5, 1;

    so Seneca: fortasse et post omnes citatus nihil improbabo ex iis, quae priores decreverint, et dicam HOC AMPLIVS CENSEO, Vit. Beat. 3, 2: Quaedam ex istis sunt, quibus adsentire possumus, sed HOC AMPLIVS CENSEO,

    id. Q. N. 3, 15, 1.—
    (δ).
    To this may be added the elliptical phrases, nihil amplius and si nihil amplius:

    nihil amplius, denoting that there is nothing further than has been declared: sese ipsum abs te repetit. Nihil amplius,

    Cic. Verr. 5, 49, 128;

    (res publica) ulta suas injurias est per vos interitu tyranni. Nihil amplius,

    id. Fam. 12, 1, 2; and, si nihil amplius, marking a limit, if nothing more, at least:

    excedam tectis? An, si nihil amplius, obstem?

    Ov. M. 9, 148.
    The form amplius has the ambiguity of the Engl.
    word more, which is sometimes an adj., sometimes a subst., and sometimes an adv., and some of the above examples would admit of different classifications; as, non amplius dicere, not to speak further (adv.) or not to say more (subst.), Plaut. As. 1, 3, 51; but some of them would admit of only one explanation;

    as, ne quos amplius Rhenum transire pateretur,

    Caes. B. G. 1, 43. Sup.: amplissimē.
    I.
    Lit., very largely, most abundantly:

    ut quibus militibus amplissime (agri) dati adsignati essent,

    in the largest shares, Cic. Phil. 5, 53:

    duumviri (deos) tribus quam amplissume tum apparari poterat stratis lectis placavere,

    Liv. 5, 13, 6 Weissenb.—
    II.
    Fig., most generously, most handsomely:

    qui amplissime de salute mea decreverint,

    Cic. Dom. 44:

    amplissime laudare,

    in the handsomest style, Plin. 18, 3, 3, § 11; Suet. Calig. 15:

    honores amplissime gessit,

    Cic. Verr. 2, 112:

    pater cum amplissime ex praetura triumphasset,

    with the greatest pomp, id. Mur. 15:

    placere eum quam amplissime supremo suo die efferri,

    should be carried forth with every possible solemnity, id. Phil. 9, 7, 16. V. on this word, Hand, Turs. I. pp. 287-296.

    Lewis & Short latin dictionary > amplus

  • 13 fere

    fĕrē and fermē ( fĕrĕ, Aus. Epigr. 10, 5, 5), adv. [Sanscr. dhar-, dhar-ami, to bear, support; Gr. root, thra-, in thrênus, stool, thronos, seat; Lat. firmus; cf.: forma, forum. Ferme is perh. a sup. form for ferime, v. Rib. Lat. Part. p. 6 sq. Erroneously, Varr.: ferme dicitur quod nunc fere: utrumque dictum a ferendo, quod id quod fertur est in motu atque adventat, L. L. 7, § 92 Müll.], approximately, closely, in two senses.
    I.
    With the idea of approach predominant, nearly, almost, well-nigh, within a little, for the most part, about (esp. with words of number, quantity, multitude; cf.: plerumque, vulgo).
    a.
    Form fere:

    fere sexennis,

    Plaut. Poen. 4, 2, 80:

    abhinc menses decem fere,

    Ter. Hec. 5, 3, 24; cf.:

    fere abhinc annos quindecim,

    id. Phorm. 5, 8, 28:

    fere in diebus paucis, quibus haec acta sunt, Chrysis vicina haec moritur,

    soon, only a few days after, id. And. 1, 1, 77:

    quinta fere hora,

    about the fifth hour, Cic. Pis. 6, 13:

    hora fere tertia,

    id. Att. 14, 20, 1:

    tertia fere vigilia,

    Caes. B. G. 4, 23, 1:

    sexcentos fere annos,

    Cic. Rep. 1, 48:

    sexto decimo fere anno,

    id. ib. 2, 33:

    anno fere ante, quam consul est declaratus,

    id. ib. 1, 5:

    anno fere centesimo et quadragesimo post mortem Numae,

    id. ib. 2, 15; cf.:

    anno trecentesimo et quinquagesimo fere post Romam conditam,

    id. ib. 1, 16:

    decem fere annis post primos consules,

    id. ib. 2, 32; cf.

    also: decessit fere post annum quartum quam, etc.,

    Nep. Arist. 3 fin.:

    meus fere aequalis,

    Cic. Brut. 48, 179; cf. id. Off. 3, 1, 1:

    ipsa Peloponnesus fere tota in mari est,

    id. Rep. 2, 4, 8; cf.:

    totius fere Galliae legati ad Caesarem gratulatum convenerunt,

    Caes. B. G. 1, 30, 1:

    totis fere a fronte et ab sinistra parte nudatis castris,

    id. ib. 2, 23, 4:

    rerum omnium fere modus,

    Cic. Rep. 6, 18; cf.:

    quam fere omnium constans et moderata ratio vitae,

    id. Clu. 16, 46:

    ex omnibus fere partibus,

    Caes. B. G. 7, 19:

    in reliquis fere rebus,

    id. ib. 6, 13, 3:

    omnes fere,

    Cic. Fam. 6, 10, 3; Caes. B. G. 2, 25, 1; 4, 20, 1; Nep. Arist. 2, 3; id. Chabr. 3, 4; Liv. 21, 60, 9; Suet. Caes. 87;

    and in the order fere omnes,

    Caes. B. G. 5, 13, 1; 5, 23, 4:

    cujus disputationis fuit extremum fere de immortalitate animorum,

    Cic. Lael. 4, 14; cf.: Phalereus ille Demetrius ultimus est fere ex Atticis. Quint. 10, 1, 80: cum fere e regione castris castra poneret, Caes. B. G. 7, 35, 1; id. ib. 3, 12, 1:

    plus fere,

    Plaut. Truc. 1, 1, 45:

    semper fere,

    Cic. de Or. 2, 6, 22:

    satis fere diximus,

    id. Off. 1, 18, 60:

    tantum fere,

    almost only, id. Rep. 2, 18 fin.:

    Lycurgus eadem vidit fere,

    id. ib. 2, 23:

    haec fere,

    id. ib. 1, 34 fin.; cf.:

    hoc fere ab reliquis differunt, quod,

    in this chiefly, Caes. B. G. 6, 18, 3:

    haec fere dicere habui,

    Cic. N. D. 3, 39, 93:

    haec erant fere, quae, etc.,

    id. Fam. 12, 5 fin.; 12, 30 fin.; id. Att. 2, 16, 1; id. Or. 54, 182; id. Ac. 2, 32, 102:

    exposui fere non philosophorum judicia, sed, etc.,

    id. N. D. 1, 16, 42; cf.:

    sic fere componendum, quomodo pronuntiandum erit,

    Quint. 9, 4, 138:

    fere eodem pacto, quo,

    Hor. Ep. 1, 6, 10:

    et fere apparet, quid in invidiam, etc.... dicendum sit,

    Quint. 5, 12, 16.—
    b.
    Form ferme:

    hoc factum est ferme abhinc biennium,

    Plaut. Bacch. 3, 2, 4; so,

    abhinc annos ferme L.,

    Vell. 2, 90 fin.:

    nam ferme ante annos DCCCCL. floruit,

    id. 1, 5, 3:

    intra XII. ferme annos,

    id. 2, 11 fin.:

    duodequadragesimo ferme anno, ex quo regnare coeperat Tarquinius,

    Liv. 1, 40:

    mille ferme delecti propugnatores onerariis imponuntur,

    id. 30, 10; cf.:

    pars ferme dimidia,

    id. 42, 51:

    a quo (flumine) aberat mons ferme milia viginti,

    Sall. J. 48, 3; cf.:

    in tumulo quatuor ferme milia distante ab castris regiis consedit,

    Liv. 30, 8:

    abest ab Carthagine quindecim milia ferme passuum locus,

    id. 30, 9:

    ferme eadem omnia, quae, etc.,

    Ter. Phorm. 5, 7, 21:

    cum ferme cunctos proceres cum honore nominavisset,

    Tac. A. 3, 76:

    mihi quidem aetas acta est ferme,

    for the most part, about, Plaut. Trin. 2, 2, 38.
    II.
    With the idea of nearness or closeness predominant, quite, entirely, just.
    a.
    Form fere:

    domum revortor maestus atque animo fere conturbato,

    quite distracted, Ter. Heaut. 1, 1, 69:

    quod statuas quoque videmus ornatu fere militari,

    quite military, Cic. Off. 1, 18, 61:

    paria esse fere peccata,

    quite equal, Hor. S. 1, 3, 96:

    etsi nobis, qui id aetatis sumus, evigilatum fere est, tamen, etc.,

    entirely, sufficiently, Cic. Rep. 3, 29:

    cum circa hanc fere consultationem disceptatio omnis verteretur,

    just on this debated point, Liv. 36, 7, 1: jamque fere, just now, Enn. ap. Non. 217, 11; and ap. Charis. p. 114 P. (Ann. v. 286 and 580 ed. Vahl.); Verg. A. 3, 135; 5, 327; 835; cf.: jam fere, Enn. ap. Non. 355, 17 (Trag. v. 201 ed. Vahl.); and: jam... fere, id. ap. Varr. L. L. 7, § 46 Müll. (Ann. v. 447 ed. Vahl.):

    sermo qui tum fere multis erat in ore,

    just then, Cic. Lael. 1, 2.—
    b.
    Form ferme: circumvenire video ferme injuria, altogether wrong, Naev. ap. Varr. L. L. 7, § 92 Müll. (Rib. Trag. Fragm. p. 12); cf.: ferme aderant ratibus, just, Enn. ib. § 23 Müll. (Ann. v. 602 ed. Vahl.); so, quod ferme dirum in tempus cecidere Latinae, Cic. Poët. Div. 1, 11, 18; and:

    sed eum constabat virum esse ferme bonum,

    Gell. 14, 2, 5:

    ferme ut quisque rem accurat suam, Sic ei procedunt post principia denique,

    Plaut. Pers. 4, 1, 4; so,

    ferme ut pueri,

    Ter. Hec. 3, 1, 32:

    jam ferme moriens me vocat,

    just dying, id. And. 1, 5, 49.—
    B.
    In partic.
    1.
    With negatives, scarcely, hardly.
    a.
    (= vix, non facile.) Form fere:

    nihil aut non fere multum differre,

    Cic. Brut. 40, 150:

    nemo fere saltat sobrius,

    id. Mur. 6; id. de Or. 1, 25, 116:

    nihil fere intelligit,

    id. Off. 3, 3, 15:

    non fere labitur,

    id. Fin. 1, 6, 18:

    quod non fere ante auctumnum Elaver vado transiri solet,

    Caes. B. G. 7, 35, 1:

    duo spondei non fere jungi patiuntur,

    Quint. 9, 4, 101:

    in se dicere non est fere nisi scurrarum,

    id. 6, 3, 82:

    denique ex bellica victoria non fere quemquam est invidia civium consecuta,

    hardly any one, Cic. Sest. 23, 51:

    rationem sententiae suae non fere reddere,

    id. Tusc. 1, 17, 38:

    nec adhuc fere inveni, qui, etc.,

    id. Att. 7, 6, 1; cf.:

    quod non fere contingit, nisi, etc.,

    id. Lael. 20, 72:

    nec rei fere sane amplius quicquam fuit,

    Ter. Heaut. 1, 1, 3:

    in qua (disputatione) nihil fere, quod magno opere ad rationes omnium rerum pertineret, praetermissum puto,

    Cic. Rep. 1, 8 fin.: tum est Cato locutus;

    quo erat nemo fere senior temporibus illis, nemo prudentior,

    id. Lael. 1, 5:

    dixit, hunc ne in convivio quidem ullo fere interfuisse,

    id. Rosc. Am. 14:

    neque ullum fere totius hiemis tempus sine sollicitudine Caesaris intercessit,

    Caes. B. G. 5, 53, 5: neque enim [p. 736] fere iam est ullus dies occupatus, ut nihil, etc., Quint. 10, 7, 27.—With a neg. interrog.:

    nam quid fere undique placet?

    Quint. 1, 2, 15.—
    b.
    Form ferme:

    hoc non ferme sine magnis principum vitiis evenit,

    Cic. Rep. 1, 45 fin.; id. Tusc. 5, 38, 111:

    quod non ferme decernitur, nisi, etc.,

    Liv. 22, 9, 8; 24, 25, 9:

    voluptatibus erant inferiores, nec pecuniis ferme superiores,

    Cic. Rep. 2, 34 fin.; so,

    nec ferme res antiqua alia est nobilior,

    Liv. 1, 24:

    facio, quod manifesto moechi haud ferme solent,

    Plaut. Poen. 4, 2, 40; so Ter. And. 3, 1, 2:

    haud ferme,

    Liv. 21, 7, 9; 27, 28, 14:

    ut eo nihil ferme quisquam addere posset,

    Cic. Brut. 43, 161:

    quia nemo ferme huc sine damno devortitur,

    Plaut. Men. 2, 1, 39:

    non ferme facilius aliquid tenere,

    Cic. Rep. 2, 5 fin.; 1, 45, 69.—
    2.
    Of time (in the usual course of things; opp. to sometimes, now and then), in general, generally, usually, commonly.
    a.
    Form fere:

    Fit fere, ut, etc.,

    Cic. Rep. 6, 10; cf.:

    jam hoc fere sic fieri solere accepimus,

    id. de Imp. Pomp. 9, 24:

    quod fere solet fieri,

    id. Inv. 1, 29, 46; cf.

    also: ut fere fit,

    id. ib. 2, 4, 14:

    nam fere maxima pars morem hunc homines habent,

    Plaut. Capt. 2, 1, 36:

    quod fere libenter homines id, quod volunt, credunt,

    Caes. B. G. 3, 18, 6:

    aedificio circumdato silva (ut sunt fere domicilia Gallorum, etc.),

    id. ib. 6, 30, 3:

    ruri fere se continebat,

    Ter. Ph. 2, 3, 16:

    nam fere non difficile est invenire, quid, etc.,

    Auct. Her. 2, 18, 27:

    in eum fere est voluntas nostra propensior,

    Cic. Off. 2, 20, 69:

    sic omnia nimia in contraria fere convertuntur,

    id. Rep. 1, 44:

    quod in illis singuli fuissent fere, qui, etc.,

    id. ib. 2, 1:

    nominatim fere referri, quid, etc.,

    id. de Or. 2, 33, 142:

    nigra fere terra,

    commonly black, Verg. G. 2, 203:

    qui timet his adversa, fere miratur eodem quo cupiens pacto,

    Hor. Ep. 1, 6, 9.—Strengthened by plerumque or plerique:

    hic solebamus fere Plerumque eam operiri,

    Ter. Ph. 1, 2, 39; cf.

    corresp. to plerumque: fortuna eos plerumque efficit caecos, quos complexa est: itaque efferuntur fere fastidio et contumacia,

    Cic. Lael. 15, 54:

    adducto fere vultu, plerumque tacitus,

    Suet. Tib. 68:

    non sunt vitiosiores, quam fere plerique, qui avari avaros... reprehendunt,

    Cic. Tusc. 3, 30, 73.—Opp. raro, interdum, saepe:

    fere praedicta aetas laeto solo truncoque tres materias, raro quatuor desiderat,

    Col. 4, 17, 5; cf.:

    fereque id in capillo fit, rarius in barba,

    Cels. 6, 2:

    ipse Circenses ex amicorum fere libertinorumque cenaculis spectabat, interdum e pulvinari,

    Suet. Aug. 15:

    in consulatu pedibus fere, extra consulatum saepe adaperta sella per publicum incessit,

    id. ib. 53.—
    b.
    Form ferme:

    quod ferme evenit,

    Cic. Rep. 1, 42:

    nam ferme apud Numidas in omnibus proeliis magis pedes quam arma tuta sunt,

    Sall. J. 74 fin.:

    inculta ferme vestiuntur virgultis vepribusque,

    Liv. 21, 54:

    intacta invidia media sunt: ad summa ferme tendit,

    id. 45, 35; cf.:

    mobilis et varia est ferme natura malorum,

    Juv. 13, 236:

    ceterum parva quoque (ut ferme principia omnia),

    Liv. 7, 2:

    ut ferme ad nova imperia,

    Tac. A. 2, 2:

    quae antea dictatorum et consulum ferme fuerant beneficia,

    Liv. 9, 30, 3:

    nocte ferme proficiscebantur,

    id. 34, 13, 3.

    Lewis & Short latin dictionary > fere

  • 14 retrosus

    rē̆trō-versus or - sum ( - vorsus, and sync. rē̆trōrsus, - sum, also rē̆trōsus, Tert. Apol. 19), a, um, adj. [verto], turned back or backwards (adj. very rare, but freq. as adv.; v. infra).
    (α).
    Form rē̆trōversus:

    Medusae Ipse retroversus squalentia prodidit ora,

    Ov. M. 4, 655:

    retroversi ortus omen,

    Sol. 4. — Trop.:

    argumentum,

    confuted, Lact. 1, 16 fin.
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    retrorsā manu,

    Plin. 26, 9, 60, § 93:

    denique saepe retrorsa respiciens (mulier) substitit,

    App. M. 2, 6 Hild. p. 101 Oud. (retrorsus, p. 101 Elm.).—
    B.
    Trop., back, as to time, former, earlier; so only in comp.:

    retrosior,

    older, Tert. Apol. 19.—Hence, adv., in four forms: retrorsum (the predom. one, class.), retrorsus, retrovorsum, and retroversus, back, backwards, behind.
    I.
    Lit.
    (α).
    Form rē̆trōrsum:

    me vestigia terrent, Omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum,

    Hor. Ep. 1, 1, 75:

    vela dare,

    id. C. 1, 34, 3; cf.:

    mutata te ferat aura,

    id. Ep. 1, 18, 88:

    rejectae Hannibalis minae,

    id. C. 4, 8, 16; cf.

    redire,

    Plin. 9, 31, 51, § 99.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus: dare terga metu, Val. Fl. 3, 268:

    cedentem,

    Sil. 11, 513; App. M. 3, p. 143, 39.—
    (γ).
    Form rē̆trōvorsum: cedam, imitabor nepam, Plaut. Fragm. ap. Non. 145, 14; Macr. S. 1, 17. —
    (δ).
    Form rē̆trōversus:

    colonia crescit tamquam coda vituli,

    Petr. 44, 12.—
    II.
    Trop.
    a.
    In time, back, before, earlier (jurid. Lat.):

    retrorsus ad id tempus, etc.,

    Dig. 15, 1, 32 fin.:

    retrorsum se actio refert,

    ib. 13, 5, 18.—
    b.
    In other relations, back, backwards, in return, in reversed order.
    (α).
    Form rē̆trōrsum: ex terrā aqua, ex aquā oritur aer, ex aëre aether;

    deinde retrorsum vicissim ex aethere aër, etc.,

    Cic. N. D. 2, 33, 84 (cf. the like use of retro, Lucr. 1, 785):

    ut viros ac feminas, diem ac noctem dicas potius, quam retrorsum,

    Quint. 9, 4, 23; 7, 1, 25:

    quaedam et retrorsum idem valent,

    id. 5, 9, 6:

    sed omnia retrorsum,

    Flor. 4, 12, 25.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    ac si retrorsus homo mihi venisset,

    Dig. 44, 3, 6, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > retrosus

  • 15 retroversum

    rē̆trō-versus or - sum ( - vorsus, and sync. rē̆trōrsus, - sum, also rē̆trōsus, Tert. Apol. 19), a, um, adj. [verto], turned back or backwards (adj. very rare, but freq. as adv.; v. infra).
    (α).
    Form rē̆trōversus:

    Medusae Ipse retroversus squalentia prodidit ora,

    Ov. M. 4, 655:

    retroversi ortus omen,

    Sol. 4. — Trop.:

    argumentum,

    confuted, Lact. 1, 16 fin.
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    retrorsā manu,

    Plin. 26, 9, 60, § 93:

    denique saepe retrorsa respiciens (mulier) substitit,

    App. M. 2, 6 Hild. p. 101 Oud. (retrorsus, p. 101 Elm.).—
    B.
    Trop., back, as to time, former, earlier; so only in comp.:

    retrosior,

    older, Tert. Apol. 19.—Hence, adv., in four forms: retrorsum (the predom. one, class.), retrorsus, retrovorsum, and retroversus, back, backwards, behind.
    I.
    Lit.
    (α).
    Form rē̆trōrsum:

    me vestigia terrent, Omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum,

    Hor. Ep. 1, 1, 75:

    vela dare,

    id. C. 1, 34, 3; cf.:

    mutata te ferat aura,

    id. Ep. 1, 18, 88:

    rejectae Hannibalis minae,

    id. C. 4, 8, 16; cf.

    redire,

    Plin. 9, 31, 51, § 99.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus: dare terga metu, Val. Fl. 3, 268:

    cedentem,

    Sil. 11, 513; App. M. 3, p. 143, 39.—
    (γ).
    Form rē̆trōvorsum: cedam, imitabor nepam, Plaut. Fragm. ap. Non. 145, 14; Macr. S. 1, 17. —
    (δ).
    Form rē̆trōversus:

    colonia crescit tamquam coda vituli,

    Petr. 44, 12.—
    II.
    Trop.
    a.
    In time, back, before, earlier (jurid. Lat.):

    retrorsus ad id tempus, etc.,

    Dig. 15, 1, 32 fin.:

    retrorsum se actio refert,

    ib. 13, 5, 18.—
    b.
    In other relations, back, backwards, in return, in reversed order.
    (α).
    Form rē̆trōrsum: ex terrā aqua, ex aquā oritur aer, ex aëre aether;

    deinde retrorsum vicissim ex aethere aër, etc.,

    Cic. N. D. 2, 33, 84 (cf. the like use of retro, Lucr. 1, 785):

    ut viros ac feminas, diem ac noctem dicas potius, quam retrorsum,

    Quint. 9, 4, 23; 7, 1, 25:

    quaedam et retrorsum idem valent,

    id. 5, 9, 6:

    sed omnia retrorsum,

    Flor. 4, 12, 25.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    ac si retrorsus homo mihi venisset,

    Dig. 44, 3, 6, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > retroversum

  • 16 retroversus

    rē̆trō-versus or - sum ( - vorsus, and sync. rē̆trōrsus, - sum, also rē̆trōsus, Tert. Apol. 19), a, um, adj. [verto], turned back or backwards (adj. very rare, but freq. as adv.; v. infra).
    (α).
    Form rē̆trōversus:

    Medusae Ipse retroversus squalentia prodidit ora,

    Ov. M. 4, 655:

    retroversi ortus omen,

    Sol. 4. — Trop.:

    argumentum,

    confuted, Lact. 1, 16 fin.
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    retrorsā manu,

    Plin. 26, 9, 60, § 93:

    denique saepe retrorsa respiciens (mulier) substitit,

    App. M. 2, 6 Hild. p. 101 Oud. (retrorsus, p. 101 Elm.).—
    B.
    Trop., back, as to time, former, earlier; so only in comp.:

    retrosior,

    older, Tert. Apol. 19.—Hence, adv., in four forms: retrorsum (the predom. one, class.), retrorsus, retrovorsum, and retroversus, back, backwards, behind.
    I.
    Lit.
    (α).
    Form rē̆trōrsum:

    me vestigia terrent, Omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum,

    Hor. Ep. 1, 1, 75:

    vela dare,

    id. C. 1, 34, 3; cf.:

    mutata te ferat aura,

    id. Ep. 1, 18, 88:

    rejectae Hannibalis minae,

    id. C. 4, 8, 16; cf.

    redire,

    Plin. 9, 31, 51, § 99.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus: dare terga metu, Val. Fl. 3, 268:

    cedentem,

    Sil. 11, 513; App. M. 3, p. 143, 39.—
    (γ).
    Form rē̆trōvorsum: cedam, imitabor nepam, Plaut. Fragm. ap. Non. 145, 14; Macr. S. 1, 17. —
    (δ).
    Form rē̆trōversus:

    colonia crescit tamquam coda vituli,

    Petr. 44, 12.—
    II.
    Trop.
    a.
    In time, back, before, earlier (jurid. Lat.):

    retrorsus ad id tempus, etc.,

    Dig. 15, 1, 32 fin.:

    retrorsum se actio refert,

    ib. 13, 5, 18.—
    b.
    In other relations, back, backwards, in return, in reversed order.
    (α).
    Form rē̆trōrsum: ex terrā aqua, ex aquā oritur aer, ex aëre aether;

    deinde retrorsum vicissim ex aethere aër, etc.,

    Cic. N. D. 2, 33, 84 (cf. the like use of retro, Lucr. 1, 785):

    ut viros ac feminas, diem ac noctem dicas potius, quam retrorsum,

    Quint. 9, 4, 23; 7, 1, 25:

    quaedam et retrorsum idem valent,

    id. 5, 9, 6:

    sed omnia retrorsum,

    Flor. 4, 12, 25.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    ac si retrorsus homo mihi venisset,

    Dig. 44, 3, 6, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > retroversus

  • 17 retrovorsum

    rē̆trō-versus or - sum ( - vorsus, and sync. rē̆trōrsus, - sum, also rē̆trōsus, Tert. Apol. 19), a, um, adj. [verto], turned back or backwards (adj. very rare, but freq. as adv.; v. infra).
    (α).
    Form rē̆trōversus:

    Medusae Ipse retroversus squalentia prodidit ora,

    Ov. M. 4, 655:

    retroversi ortus omen,

    Sol. 4. — Trop.:

    argumentum,

    confuted, Lact. 1, 16 fin.
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    retrorsā manu,

    Plin. 26, 9, 60, § 93:

    denique saepe retrorsa respiciens (mulier) substitit,

    App. M. 2, 6 Hild. p. 101 Oud. (retrorsus, p. 101 Elm.).—
    B.
    Trop., back, as to time, former, earlier; so only in comp.:

    retrosior,

    older, Tert. Apol. 19.—Hence, adv., in four forms: retrorsum (the predom. one, class.), retrorsus, retrovorsum, and retroversus, back, backwards, behind.
    I.
    Lit.
    (α).
    Form rē̆trōrsum:

    me vestigia terrent, Omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum,

    Hor. Ep. 1, 1, 75:

    vela dare,

    id. C. 1, 34, 3; cf.:

    mutata te ferat aura,

    id. Ep. 1, 18, 88:

    rejectae Hannibalis minae,

    id. C. 4, 8, 16; cf.

    redire,

    Plin. 9, 31, 51, § 99.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus: dare terga metu, Val. Fl. 3, 268:

    cedentem,

    Sil. 11, 513; App. M. 3, p. 143, 39.—
    (γ).
    Form rē̆trōvorsum: cedam, imitabor nepam, Plaut. Fragm. ap. Non. 145, 14; Macr. S. 1, 17. —
    (δ).
    Form rē̆trōversus:

    colonia crescit tamquam coda vituli,

    Petr. 44, 12.—
    II.
    Trop.
    a.
    In time, back, before, earlier (jurid. Lat.):

    retrorsus ad id tempus, etc.,

    Dig. 15, 1, 32 fin.:

    retrorsum se actio refert,

    ib. 13, 5, 18.—
    b.
    In other relations, back, backwards, in return, in reversed order.
    (α).
    Form rē̆trōrsum: ex terrā aqua, ex aquā oritur aer, ex aëre aether;

    deinde retrorsum vicissim ex aethere aër, etc.,

    Cic. N. D. 2, 33, 84 (cf. the like use of retro, Lucr. 1, 785):

    ut viros ac feminas, diem ac noctem dicas potius, quam retrorsum,

    Quint. 9, 4, 23; 7, 1, 25:

    quaedam et retrorsum idem valent,

    id. 5, 9, 6:

    sed omnia retrorsum,

    Flor. 4, 12, 25.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    ac si retrorsus homo mihi venisset,

    Dig. 44, 3, 6, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > retrovorsum

  • 18 retrovorsus

    rē̆trō-versus or - sum ( - vorsus, and sync. rē̆trōrsus, - sum, also rē̆trōsus, Tert. Apol. 19), a, um, adj. [verto], turned back or backwards (adj. very rare, but freq. as adv.; v. infra).
    (α).
    Form rē̆trōversus:

    Medusae Ipse retroversus squalentia prodidit ora,

    Ov. M. 4, 655:

    retroversi ortus omen,

    Sol. 4. — Trop.:

    argumentum,

    confuted, Lact. 1, 16 fin.
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    retrorsā manu,

    Plin. 26, 9, 60, § 93:

    denique saepe retrorsa respiciens (mulier) substitit,

    App. M. 2, 6 Hild. p. 101 Oud. (retrorsus, p. 101 Elm.).—
    B.
    Trop., back, as to time, former, earlier; so only in comp.:

    retrosior,

    older, Tert. Apol. 19.—Hence, adv., in four forms: retrorsum (the predom. one, class.), retrorsus, retrovorsum, and retroversus, back, backwards, behind.
    I.
    Lit.
    (α).
    Form rē̆trōrsum:

    me vestigia terrent, Omnia te adversum spectantia, nulla retrorsum,

    Hor. Ep. 1, 1, 75:

    vela dare,

    id. C. 1, 34, 3; cf.:

    mutata te ferat aura,

    id. Ep. 1, 18, 88:

    rejectae Hannibalis minae,

    id. C. 4, 8, 16; cf.

    redire,

    Plin. 9, 31, 51, § 99.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus: dare terga metu, Val. Fl. 3, 268:

    cedentem,

    Sil. 11, 513; App. M. 3, p. 143, 39.—
    (γ).
    Form rē̆trōvorsum: cedam, imitabor nepam, Plaut. Fragm. ap. Non. 145, 14; Macr. S. 1, 17. —
    (δ).
    Form rē̆trōversus:

    colonia crescit tamquam coda vituli,

    Petr. 44, 12.—
    II.
    Trop.
    a.
    In time, back, before, earlier (jurid. Lat.):

    retrorsus ad id tempus, etc.,

    Dig. 15, 1, 32 fin.:

    retrorsum se actio refert,

    ib. 13, 5, 18.—
    b.
    In other relations, back, backwards, in return, in reversed order.
    (α).
    Form rē̆trōrsum: ex terrā aqua, ex aquā oritur aer, ex aëre aether;

    deinde retrorsum vicissim ex aethere aër, etc.,

    Cic. N. D. 2, 33, 84 (cf. the like use of retro, Lucr. 1, 785):

    ut viros ac feminas, diem ac noctem dicas potius, quam retrorsum,

    Quint. 9, 4, 23; 7, 1, 25:

    quaedam et retrorsum idem valent,

    id. 5, 9, 6:

    sed omnia retrorsum,

    Flor. 4, 12, 25.—
    (β).
    Form rē̆trōrsus:

    ac si retrorsus homo mihi venisset,

    Dig. 44, 3, 6, § 1.

    Lewis & Short latin dictionary > retrovorsus

  • 19 tergum

    tergum, i ( poet. and in post-Aug. prose also tergus, ŏris), n. ( masc.:

    familiarem tergum,

    Plaut. As. 2, 2, 53; cf. Non. 227, 23) [cf. Gr. trachêlos, neck; perh. root trechô, to run], the back of men or beasts (syn. dor sum).
    I.
    Lit.
    (α).
    Form tergum:

    dabitur pol supplicium mihi de tergo vestre,

    Plaut. As. 2, 4, 75:

    vae illis virgis miseris quae hodie in tergo morientur meo,

    id. Capt 3, 4, 117: manibus ad tergum rejectis, Asin ap. Cic. Fam. 10, 32, 3:

    boum terga,

    id. N D. 2, 63, 159; cf. tergo poenae pendere Ter. Heaut. 4, 4, 6:

    tergo ac capite puniri, Liv 3, 55, 14.—Of cranes eaeque in tergo praevolantium Colla reponunt,

    Cic. N. D. 2 49, 125. —

    Of the dolphin, Ov F 2, 113.— Of the crocodile: ejus terga cataphracta,

    Amm. 22, 15, 16.—
    (β).
    Form tergus aurea quam molli tergore vexit ovis, Prop. 2, 26 (3, 21), 6:

    ut equa facilem sui tergoris ascensum praebeat,

    Col. 6, 37, 10.—
    II.
    Transf.
    A. 1.
    Esp. in the phrases terga vertere or dare, to turn the back, pregn., for to take to flight, to flee: omnes hostes terga verterunt;

    neque prius fugere destiterunt, quam, etc.,

    Caes. B. G. 1, 53; so,

    terga vertere,

    id. ib. 3, 19; 3, 21; id. B. C. 3, 63;

    and even of a single person: terga vertit,

    Sen. Ep. 22, 7:

    qui plures simul terga dederant, etc., Liv 22, 29, 5: terga dare,

    id. 36, 38, 4:

    inter duas acies Etrusci, cum in vicem his atque illis terga darent,

    id. 2, 51, 9; Ov. M. 13, 224:

    terga fugae praebere,

    id. ib. 10, 706:

    terga praestare (fugae),

    Tac. Agr 37; Juv. 15, 75. — Trop. jam felicior aetas Terga dedit, tremuloque gradu venit aegra senectus, Ov M. 14, 143.—
    2.
    In gen.:

    inflexo mox dare terga genu,

    i. e. yield to the burden, Prop. 3, 9 (4, 8), 6: praebere Phoebo [p. 1859] terga, to sun itself, Ov. M. 4, 715:

    concurrit ex insidiis versisque in Lucretium Etruscis terga caedit,

    the rear, Liv. 2, 11, 9; Flor. 4, 12, 7:

    terga Parthorum dicam,

    the flight, Ov. A. A. 1, 209:

    terga collis,

    Liv. 25, 15, 12; cf.:

    terga vincentium,

    Tac. Agr. 37:

    summi plena jam margine libri Scriptus et in tergo necdum finitus Orestes,

    written on the back, Juv. 1, 6:

    retro atque a tergo,

    behind one, Cic. Div. 1, 24, 49; cf.:

    a tergo, a fronte, a lateribus tenebitur,

    id. Phil. 3, 13, 32:

    ut a tergo Milonem adorirentur,

    behind, id. Mil. 10, 29; 21, 56; id. Verr 2, 5, 38, § 98:

    tumultum hostilem a tergo accepit,

    Sall. J. 58, 4; Caes. B. G 7, 87; Curt. 3, 1, 19; 3, 8, 27; 8, 5, 1:

    post tergum hostium legionem ostenderunt,

    Caes. B. G. 7, 62:

    ne nostros post tergum adorirentur,

    id. B. C. 3, 44:

    Germani post tergum clamore audito,

    id. B. G. 4, 15:

    post tergum hostem relinquere,

    id. ib. 4, 22:

    qui jam post terga reliquit Sexaginta annos,

    has left behind him, has passed, Juv. 13, 16:

    omnia jam diutino bello exhausta post tergum sunt,

    Curt. 4, 14, 11:

    omnia, quae post tergum erant, strata,

    id. 3, 10, 7:

    tot amnibus montibusque post tergum objectis,

    id. 4, 13, 7.—
    B.
    The back of any thing spread out horizontally, as land or water, i. e. the surface ( poet.):

    proscisso quae suscitat aequore terga,

    Verg. G. 1, 97:

    crassa,

    id. ib. 2, 236:

    amnis,

    Ov. P. 1, 2, 82; Claud. B. G. 338; Luc. 5, 564; 9, 341.—
    C.
    (Pars pro toto.) The body of an animal ( poet.).
    (α).
    Form tergum:

    (serpens) Squamea convolvens sublato pectore terga,

    Verg. G. 3, 426;

    so of a serpent,

    id. A. 2, 208; Petr 89;

    of Cerberus,

    Verg. A. 6, 422:

    horrentia centum Terga suum,

    i. e. a hundred head of swine, id. ib. 1, 635:

    nigrantis terga juvencos,

    id. ib. 6, 243:

    perpetui tergo bovis,

    id. ib. 8, 183.—
    (β).
    Form tergus:

    resecat de tergore (suis) partem,

    of a chine of bacon, Ov. M. 8, 649:

    diviso tergore (juvenci),

    Phaedr. 2, 1, 11:

    squalenti tergore serpens,

    Sil. 3, 209.—
    D.
    The covering of the back, the skin, hide, leather, etc. (in this signif. tergus freq. occurs; syn.: pellis, corium).
    (α).
    Form tergum:

    taurino quantum possent circumdare tergo,

    ox-hide, Verg. A. 1, 368:

    ferre novae nares taurorum terga recusant,

    Ov. A. A. 2, 655.—
    (β).
    Form tergus:

    tergora deripiunt costis et viscera nudant,

    Verg. A. 1, 211; so Cels. 7, 25, 1; 8, 1 med.:

    durissimum dorso tergus,

    Plin. 8, 10, 10, § 30; cf. id. 9, 35, 53, § 105; Col. 7, 4 fin.
    2.
    Transf., a thing made of hide or leather.
    (α).
    Form tergum: venti bovis inclusi tergo, i. e. in a bag made of a bull ' s hide, Ov. M. 14, 225; 15, 305:

    et feriunt molles taurea terga manus,

    i. e. tymbals, id. F. 4, 342; so id. ib. 4, 212:

    Idae terga,

    Stat. Th. 8, 221:

    pulsant terga,

    id. Achill. 2, 154: rupit Terga novena boum, i. e. the nine thicknesses of bull ' s hide, Ov. M. 12, 97:

    tergum Sulmonis,

    Verg. A. 9, 412; 10, 482; 10, 718;

    hence even: per linea terga (scuti),

    id. ib. 10, 784 (v. the passage in connection):

    duroque intendere bracchia tergo, i. e. cestus,

    id. ib. 5, 403; so id. ib. 5, 419.—
    (β).
    Form tergus:

    gestasset laevā taurorum tergora septem,

    a shield covered with seven layers of hide, Ov. M. 13, 347:

    Martis tergus Geticum,

    Mart. 7, 2, 2.

    Lewis & Short latin dictionary > tergum

  • 20 trado

    trādo ( transdo, C. I. L. 1, 198, 54 and 58; Ter. Phorm. prol. 2, and most freq. in Cæs.; v. infra; cf. Neue, Formenl. 2, 734), dĭdi, dĭtum, 3 (in tmesi: transque dato endoque plorato, i. e. tradito et implorato, Vet. Lex ap. Fest. s. v. sub vos, p. 309 Müll.), v. a. [trans-do], to give up, hand over, deliver, transmit, surrender, consign (syn.: dedo, remitto).
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.
    (α).
    Form trado:

    ut amico traderem (thesaurum),

    Plaut. Trin. 1, 2, 143:

    mihi trade istuc (argentum),

    id. As. 3, 3, 99; id. Curc. 3, 15: aliquid [p. 1884] in manum, id. Merc. 2, 2, 7:

    poculum alicui,

    Cic. Tusc. 1, 40, 96:

    aedem Castoris sartam tectam,

    id. Verr. 2, 1, 50, § 131:

    magistris traditi,

    id. Tusc. 3, 1, 2:

    pecuniam regiam quaestoribus,

    Liv. 24, 23, 3:

    pueros magistris,

    Ov. Am. 1, 13, 17:

    equos domitoribus,

    Cic. Off. 1, 26, 90:

    testamentum tibi legendum,

    Hor. S. 2, 5, 51:

    ademptus Hector Tradidit fessis leviora tolli Pergama Graiis,

    id. C. 2, 4, 11:

    miserat ad legatum Romanum, traditurum se urbem,

    Liv. 34, 29, 9:

    armis traditis,

    Caes. B. G. 1, 27; 2, 13:

    obsides, arma, perfugae traditi,

    id. ib. 1, 28: hunc ad carnificem. Plaut. Rud. 3, 6, 19:

    in pistrinum tradier,

    id. Most. 1, 1, 16:

    aliquem in custodiam vel in pistrinum,

    Cic. Q. Fr. 1, 2, 4, § 14:

    aliquem supplicio,

    Suet. Vit. 14:

    Augustus filiam suam equiti Romano tradere meditatus est,

    to give in marriage, Tac. A. 4, 40 med. —With acc. of place:

    ea quae in Insulā erat Achradinam tradita est,

    Liv. 24, 23, 4.—
    (β).
    Form transdo: tot tropaea transdes, Att. ap. Non. 517, 26 (Trag. Rel. v. 366 Rib.):

    navem in fugam transdunt,

    id. ib. 155, 8 (Trag. Rel. v. 630 ib.):

    ut arma per manus necessario transderentur,

    Caes. B. C. 1, 68:

    per manus sevi ac picis transditas glebas,

    id. B. G. 7, 25; Hirt. B. G. 8, 15:

    sibi captivos transdi,

    Caes. B. C. 3, 71:

    neque se hostibus transdiderunt,

    id. B. G. 7, 77:

    se (alicui),

    id. ib. 7, 47; Hirt. B. G. 8, 43:

    se adversariis ad supplicium,

    Caes. B. C. 1, 76.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., to deliver, commit, intrust, confide for shelter, protection, imprisonment, etc. (syn.: commendo, committo).
    (α).
    Form trado:

    sic ei te commendavi et tradidi,

    Cic. Fam. 7, 17, 2:

    totum denique hominem tibi ita trado de manu, ut aiunt, in manum tuam,

    id. ib. 7, 5, 3:

    alicui se laudare et tradere,

    Hor. Ep. 1, 9, 3:

    hunc hominem velles si tradere,

    id. S. 1, 9, 47; id. Ep. 1, 18, 78:

    hos (obsides) Aeduis custodiendos tradit,

    Caes. B. G. 6, 4; Liv. 22, 22, 4:

    catenis ligatus traditur,

    id. 24, 45, 9:

    in tuam custodiam meque et meas spes trado,

    Plaut. Most. 2, 1, 59.—
    (β).
    Form transdo:

    ab illo transditum initio et commendatum,

    Caes. B. C. 3, 57:

    sibi a Divitiaco transditus,

    id. B. G. 7, 39. —
    2.
    To give up or surrender treacherously, to betray:

    causam tradere advorsariis,

    Ter. Phorm. 2, 1, 7:

    quos tradituros sperabas, vides judicare,

    Cic. Rosc. Am. 22, 61:

    tibi trado patriosque meosque Penates,

    Ov. M. 8, 91:

    ferisne paret populandas tradere terras?

    id. ib. 1, 249:

    tradimur, heu!

    Claud. in Rufin. 2, 261:

    Judas ausus magistrum tradere,

    Sedul. 2, 74.—
    II.
    Trop.
    A. (α).
    Form trado:

    et meam partem loquendi et tuam trado tibi,

    Plaut. As. 3, 1, 14:

    eo ego, quae mandata, amicus amicis tradam,

    id. Merc. 2, 3, 51:

    quae dicam trade memoriae,

    Cic. Rep. 6, 10, 10 (different from tradere memoriae, B. 2. b.):

    si liberam possessionem Galliae sibi tradidisset,

    Caes. B. G. 1, 44:

    Cingetorigi principatus atque imperium est traditum,

    id. ib. 6, 8.— Poet., with inf.:

    tristitiam et metus Tradam protervis in mare Creticum Portare ventis,

    Hor. C. 1, 26, 2.—
    (β).
    Form transdo:

    summa imperii transditur Camulogeno Aulerco,

    Caes. B. G. 7, 57:

    Vergasillauno Arverno summa imperii transditur,

    id. ib. 7, 76.—
    B.
    In partic.
    1.
    Pregn., with se, to give one ' s self up, to yield, surrender, or devote one ' s self to any thing:

    se totos voluptatibus,

    Cic. Lael. 23, 86:

    se quieti,

    id. Div. 1, 29, 61: se lacrimis ac tristitiae, Luccei. ap. Cic. Fam. 5, 14, 2:

    se studiis vel otio,

    Plin. Ep. 1, 9, 7:

    si se consiliis ejus (rex) tradidisset,

    Flor. 2, 8, 6:

    se in studium aliquod quietum,

    Cic. Inv. 1, 3, 4:

    se in disciplinam alicujus,

    id. Phil. 2, 2, 3; cf.:

    cogitationibus suis traditus,

    Sen. Ep. 9, 16.—
    2.
    To make over, transmit, as an inheritance; to leave behind, bequeath (syn. lēgo):

    qui in morte regnum Hieroni tradidit,

    Plaut. Men. 2, 3, 59: inimicitias posteris, Anton. ap. Cic. Att. 14, 13, A, 3:

    consuetudo a majoribus tradita,

    Cic. Div. 2, 72, 150:

    morbi per successiones traduntur,

    Plin. Ep. 1, 12, 4: traduntque metus. Sil. 4, 32:

    traditumque inde fertur, ut in senatum vocarentur,

    it is said that this was the origin of the custom, Liv. 2, 1, 11.—
    b.
    To hand down or transmit to posterity by written communication; to relate, narrate, recount:

    quarum nomina multi poëtae memoriae tradiderunt,

    Cic. Inv. 2, 1, 3: pugnae memoriam posteris, Liv. 8, 10, 8:

    cujus (Socratis) ingenium variosque sermones immortalitati scriptis suis Plato tradidit,

    Cic. de Or. 3, 16, 60:

    qualia permulta historia tradidit,

    id. Div. 1, 53, 121:

    aliquid posteris,

    Plin. Ep. 6, 16, 1:

    tradit Fabius Pictor in Annalibus suis, hirundinem, etc.,

    Plin. 10, 24, 34, § 71:

    ipsum regem tradunt... operatum his sacris se abdidisse,

    Liv. 1, 31, 8.—Esp., pass. pers. or impers., it is said, is recorded, they say, etc.:

    qui (Aristides) unus omnium justissimus fuisse traditur,

    Cic. Sest. 67, 141: cujus (Lycurgi) temporibus Homerus etiam fuisse traditur. id. Tusc. 5, 3, 7:

    nec traditur certum, nec interpretatio est facilis,

    Liv. 2, 8, 8; cf. id. 9, 28, 5:

    sic enim est traditum,

    Cic. Leg. 1, 1, 3; cf.:

    hoc posteris memoriae traditum iri, Aequos et Volscos, etc.,

    Liv. 3, 67, 1:

    Galbam, Africanum, Laelium doctos fuisse traditum est,

    Cic. Tusc. 1, 3, 5:

    ut Isocratem dixisse traditum est,

    id. Brut. 56, 204:

    unguenta quis primus invenerit, non traditur,

    Plin. 13, 1, 1, § 2:

    de hoc constantius traditur,

    Front. Aquaed. 7; cf.: traditur memoriae, with subj.-clause, Liv. 5, 21, 16. —
    3.
    To deliver by teaching; to propose, propound, teach any thing (syn. praecipio).
    (α).
    Form trado:

    ea, quae dialectici nunc tradunt et docent,

    Cic. Fin. 4, 4, 9:

    elementa loquendi,

    id. Ac. 2, 28, 92:

    praecepta dicendi,

    id. de Or. 1, 18, 84:

    optimarum artium vias meis civibus,

    id. Div. 2, 1, 1:

    aliquid artificio et viă,

    id. Fin. 4, 4, 10:

    haec subtilius,

    id. ib. 1, 9, 31:

    aliquid,

    Caes. B. G. 7, 22:

    virtutem hominibus,

    Cic. de Or. 1, 58, 247:

    eodem tempore tradi omnia et percipi possint,

    Quint. 1, 12, 1:

    nec tamquam tradita sed tamquam innata,

    id. 7, 10, 14:

    praecepta,

    Sen. Ep. 40, 3.— Absol.:

    si qua est in his culpa, tradentis (i.e. magistri) est,

    Quint. 3, 6, 59.—
    (β).
    Form transdo:

    multa praeterea de sideribus atque eorum motu... disputant et juventuti transdunt,

    Caes. B. G. 6, 14:

    Minervam operum atque artificiorum initia transdere,

    id. ib. 6, 17.—
    4.
    Aliquid oblivioni, to forget utterly (late Lat.):

    omnes justitiae ejus oblivioni tradentur,

    Vulg. Ezech. 33, 13; Greg. Mag. in Job, 25, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > trado

См. также в других словарях:

  • form — form·abil·i·ty; form·able; form·ably; form·al·de·hyde; form·amide; form·am·i·dine; form·a·zan; form·ful; form·ism; form·ist; form·less; Form·var; for·nic·i·form; fos·si·form; fo·ve·i·form; fruc·ti·form; fun·gi·form; fun·nel·form; fur·ci·form;… …   English syllables

  • Form — • The original meaning of the term form, both in Greek and Latin, was and is that in common use • eidos, being translated, that which is seen, shape, etc., with secondary meanings derived from this, as form, sort, particular, kind, nature… …   Catholic encyclopedia

  • Form (Philosophie) — Form (lat. forma, „Gestalt, Figur“) ist eine philosophischer Grundterminus und stellt eine Übersetzung der griechischen Ausdrücke eidos bzw. morphe dar. Der Begriff der Form spielte vor allem als Gegenbegriff zur „Materie“ (griech. hyle) eine… …   Deutsch Wikipedia

  • form — n 1 Form, figure, shape, conformation, configuration are comparable when they denote the disposition or arrangement of content that gives a particular aspect or appearance to a thing as distinguished from the substance of which that thing is made …   New Dictionary of Synonyms

  • Form — may mean: *Form, the shape, appearance, or configuration, of an object *Form (furniture), a long seat or bench without a back *Form (education), a class, set or group of students *Form, a shallow depression or flattened nest of grass used by a… …   Wikipedia

  • Form follows function — is a principle associated with modern architecture and industrial design in the 20th century. The principle is that the shape of a building or object should be primarily based upon its intended function or purpose. Wainwright Building by Louis… …   Wikipedia

  • Form criticism — is a method of biblical criticism that classifies units of scripture by literary pattern (such as parables or legends) and that attempts to trace each type to its period of oral transmission. [ form criticism. Encyclopædia Britannica. 2007.… …   Wikipedia

  • FORM AND MATTER — (Heb. צוּרָה, ẓurah, and חֹמֶר, ḥomer), according to Aristotle, the two constituents of every physical substance, form being that which makes the substance what it is, and matter being the substratum underlying the form. In substantial change the …   Encyclopedia of Judaism

  • Form — (Lehnwort von lat. forma) bezeichnet: Gestalt, die Art und Weise, wie etwas ist oder sich verändert im Sport die körperliche Verfassung eines Menschen, siehe Fitness Form (Kampfkunst), ein feststehender Bewegungsablauf in den Naturwissenschaften… …   Deutsch Wikipedia

  • Form — (f[=o]rm; in senses 8 & 9, often f[=o]rm in England), n. [OE. & F. forme, fr. L. forma; cf. Skr. dhariman. Cf. {Firm}.] 1. The shape and structure of anything, as distinguished from the material of which it is composed; particular disposition or… …   The Collaborative International Dictionary of English

  • Form classification — is the classification of organisms based on their morphology, which does not necessarily reflect their biological relationships. Form classification, generally restricted to palaeontology, reflects uncertainty; the goal of science is to move form …   Wikipedia

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»